[სრული ტექსტი]
[1] სათნოყოფითა ღმრთისა ყოველთა მბადისათაი იქველგულსმოდგინა რტომან დავითისამან, ღმრთივ-ცხებულის თეიმურაზ მეფის ძემან ირაკლი პანკრატიონმან, კახთა მეფემან, განმგებელმან ქართლისამან, ხოლო თვით ვიდრემე ღმრთითა პინაქსულ სჯულებთა მართლ-მეაღსარემან აღახუნა გონების ცის ნათლის ბჭენი და წადიერების ღრუბლითა შემოკრიბნა მწყემსნი სიტყვიერთა კრავთანი მტკიცესა შინა ქალაქსა ტფილისისაი, საღმრთოთა სამსჯელმ-მართებელოსა პალატსა შინა, ყოველთა თხემისა სამოციქულოს ეკლესიისათა, თან-თნებო-ზრახვა-ჯერ-ჩინებითა ყოვლად სანატრელსა, თვით მისვე სადავითოს სქესითისა მეფის ძის ანტონი პატრიარქისათა, სრულიად საქართველოს მსაჯულველისათაი, რომელთა საუკუნომცა არიან კურთხევანი;
ვინაიდგან პირველ ამათსა წარმართნი მეფენი ფლობდეს ქართველთა, რანთა, კახთა და ყოვლობითად ერსა ღმრთისასა და ქრისტეს ცხოვართა არა ავლენდეს წრფელად მწვანვილოვანსა, არამედ აძოვებდეს ეკალთა და კუროსთავთა ზედა; და ამათ მიზეზთა მიერ ნათლად სჯა და სჯულს-ხედვა მიფარულ იყო და უმეცრებითა წერილისათა განრყუნილ იყო და დაკნინებულ კანუნი და წესი ეკლესიისაი.
მაშინ ღმრთის მსახურმან მეფემან, ყოვლად სანატრელმან პატრიაქმან, წმიდათა მიტროპოლიტთა, არქიეპისკოპოსთა, არქიმანდიტთა და მღდელთა სულისა მხურვალებითა, მიიღეს პირველად მტკიცე ბრძანებაი წმიდისა სახარებისა და სამოციქულოს კანუნისაი და წმიდათა შვიდთა მსოფლიოთა კრებათა, და წამებითა მათითა აღავსეს ნაკლულევანება ეკლესიისა, დაამტკიცნეს და დაწერნეს კანუნი ესე კზ თავ-თავეოანად, თვესა ნოენმბერსა იგ, დღესა კვირიაკესა, ქრისტეს აქეთ ათას შვიდას ორმოცდარვა:
[2]1. უფლის ქრისტეს სძალსა, ეკლესიის შინა წმიდა ტრაპეზსა ზედა, თვინიერ სახარებისა, სამკვეთლოსა, ოდიკისა და ჯუარის, ნურავინ ხელ-ყოფს ჟამის-წირვად.
2. იტყვის წმიდა ესე ღმრთივ კრება, რათა აქუნდეს საკურთხეველსა კანკელს, სამნი კარნი: საშუალ, იმიერ და ამიერ, რომელ ესე ფრიად ჯერ-არს. და კულად სიმცირის და იწროებისათვის ეკლესიისა, ორნი ოდენ ქმნან კარნი. ხოლო ერთისა კარისა ქმნას ნურავინ იკადრებს, რამეთუ უჯერო არს და უშვერ საქმე ესე. ხოლო კანკელი შეძლებისაებრ, რომლისაცა რისმე ქმნან ნივთისაი.
3. ოდეს იქმნეს ჟამთაგან დაძველებული და დაგლეჯილი წმიდაი ოდიკი, გინა დამწვარი ცეცხლითა საშუალ ანუ კერძო მისი, გინა გარდაუფარებლად და შიშვლად იყოს წმიდაი ტრაპეზი, ამათ მიზეზთა მიერ წმიდაი მსხვერპლის შეწირვა დაგვიყენებია.
4. ამა კრებისა შემდგომად ვამცნებთ ყოველთა მართლმორწმუნეთა ქრისტიანეთა: უკუეთუ ვინმე ინებონ გულსმოდგინებით აღშენება ღმრთისა ეკლესიისა, ჯერ-არს მათდა, რათა წმიდაი ტრაპეზი საკურთხეველს საშუალს ზედა დააფუძნონ, რათა გარე შემოუვლიდენ მღდელნი, ხოლო კედელსა ზედა აღკრვა წმიდის ტრაპეზისა უჯერო არს და ნურავინ იკადრებს.
5. ვამცნებთ ეპისკოპოსთა სიტყვიერთა ცხოვართასა, რათა უმეცარნი წერილისანი სადიაკონნი და სამღდელონი, რომელთა არა უწყოდენ წაკითხვა კეთილად წმიდისა სახარებისა, სამოციქულოს ებისტოლისა, კურთხევნისა და კონდაკისა, არა მიიღონ მათ ზედა კურთხევა და ნიჭი სულისა წმიდისა, რომელ-ესე სრულიად განგვიგდიეს, რამეთუ ვითარ ეგების უმეცართაგან მსახურება წმიდისა ტრაპეზისაი.
6. ჟამსა წმიდისა ჟამის-წირვისასა, უკეთუ ოდენ არა აქვნდეს მღდელსა სანთელი აღსანთებელად და საკმეველი კმევად, ნუ იკადრებენ წირვად, არამედ დაეცადოს.
[3] 7. უკეთუ ოდენ იპოვნენ მღდელნი ეკლესიისანი, საერისკაცოთა მოკლითა სამოსლითა მოსილნი აღკვართულად, განიწვართნენ ეპისკოპოსისაგან, რამეთუ ფრიად უშვერება არს მათდა და ღირს არიან კიცხევისა.
8. ქალაქთა შინა, გინა სოფელთა შინა, ანუ სიმრავლესა შინა ერისასა უკეთუ ოდენ იპოვნენ მღდელნი სამხედროთა საჭურველითა აღჭურვილნი, ვამცნებთ უშვერებათა მათთა: ანუ დადვან საჭურველი და მახვილი მათი, და უკეთუ კულა არა ისმინონ, გარდაეყენენ მღდელობისაგან.
9. ვამცნებთ მონაზონთა მემხოლოეთა: უკეთუ, თვინიერ ნებისა და შენდობისა თვისის მამის და წინამძღვრისა, გამოვიდეს მონასტრით, ყოვლადვე ნურავინ შეიწყნარებს მას, არამედ განაძონ, ვითარცა ურჩი ჭეშმარიტისა კანუნისაი და მორჩილების დამწიხნელი.
10. ხუცეს-მონაზონსა, რომელსა არა რწმუნებულ იყოს წინამძღრობა საწინამძღროსა ეკლესი[ი]სა, ჯერ-არს მისა, რათა ანუ თანა-ყვებოდეს ეპისკოპოს[ს]ა, ანუ იყოს მონასტერსა შინა ძმათა თანა. ხოლო უკეთუ არა, და იქცეოდეს ერისკაცთა თანა გინა მამულსა და სახლსა შინა იყოფებოდეს, ესევითარისა მის ქცვა უწესო არს და განგებულ, და ნუღარა იკადრებს.
11. ვამცნებთ მღდელთა ეკლესიისათა: უკეთუ ინებონ მოძღვრებად ერისა ანუ აღსარების შეწყნარებად სიტყვიერთა სამწყსოთა, [ჯერ-არს], რათა პირველად მიიღონ ბრძანება და შენდობა თავისის ეპისკოპოსისაგან, და უკეთუ კულა არა მიიღონ შენდობა და ბრძანება ეპისკოპოსისა ნუ ოდეს იკადრებენ მოძღვრებად ერისა, რამეთუ უწესო არის.
12. უკეთუ ოდესმე მივიდეს სამღვდელოთაგანი სხვისა ეპისკოპოსისა სამრევლოსა შინა, თვინიერ თანა-ჯერ-ჩინებისა და შენდობისა მის ეპისკოპოსისა, ნუ იკადრებს ჟამის-წირვად, გინა სამღვდლოსა საიდუმლოსა აღსრულებად. ხოლო ესეცა ჯერ-არს მისა, რათა თვისისაცა ეპისკოპოსისა შენდობის წიგნი აქვნდეს; ეგრეთვე ხუცეს-მონაზონ[ნ]იცა ყოფდენ ამას.
13. ამასცა კანონს ვამცნებთ მღდელთა: რომელთა ენებოსთ უსისხლოს მსხვერპლის შეწირვა, რათა მიიღონ საკურთხევლად სეფისკვერნი ხუთნი რჩეულისა იფქლისანი, და უკეთუ არ აქვნდეს. იშვიათად სადმე სამნი მიიღონ, და ამათს კიდე ნამეტნავსა და ნაკლებსა ზედა ნუ იკადრებენ ჟამის-წირვად.
14. ხუცესნი და ყოვლობა სამართლმადიდებლოსა ქრისტეანობისა ვითარცა უყოფდეს პატივსა წმიდასა ტრაპეზსა. ეგრეთვე მსგავსად პატივსცემდნენ წმიდასა ემბაზსა.
15. უკეთუ ვიეთნიმე მღდელნი ბრალსა, გინა რისათვისმე მიზეზისა მღდელობისაგან დაყენებულ იყვნენ, ნურვინ იკადრებს ეპისკოპოსთაგანი მიცემად მისა სამღდელოსა ოლარისა, რამეთუ არცა ერთი რომელიმე საიდუმლო არა აღესრულების მის მიერ, არამედ სრულიად დაყენებულ არს.
16. რომელსაცა ვისმე მღდელთაგანსა ეკლესია ქრისტესი არწმუნებდეს, მაკურთხეველისაგან არა ჯერ-არს მისა, თვინიერ დიდისა ჭირისა, რათა დააკლოს რაიმე საეკლესიო წესის აღსრულება ლოცვისა და წმიდა ჟამის-წირვისაი.
17. უკეთუ კულა სადმე გამოჩნდეს სამრე[ვ]ლოსა ეპისკოპოსისაგან კერპთა მიერ მოპოვნებული საქმე გრძნებაი, მექერეობა, გინა ბეჭის-მხედველობა, ანუ თაყვანის-ცემა ხისა, გინა სხვის ნივთისა, მიუმცნებთ ეპისკოპოსთა, რათა თვითოეულმან თვისსა სამწყსოსა შინა სრულიად აღმოაგდონ და განმარგლონ საქმე ესე.
18. ქრისტეს სძლისა და დედოფლის ეკლესიასა შინა არა წეს არს კანუნ ნოაგობათა და ტაბლათა მიღება, გინა შინაგან დამარხვა ხილისა, და ნოაგობათა ნივთისა, და ჭამა მას შინა, რამეთუ სახლი არის სალოცველი ღმრთისაი.
19. ეპისკოპოსი და უფროსად მღდელნი განეკრძალნენ, რათა წმიდასა შინა კვირიაკესა, ანუ საუფლოსა დღესასწაულსა არა დააკლდენ ერნი მისნი ლოცვისა და წმიდისა ჟამისა წირვისა მოსმენად, რამეთუ ყოვლად თანამდებ არიან მისლვად.
20. ვამცნებთ ეპისკოპოსთა, მღდელთა და ეკლესი[ი]ს მოურნეთა, რათა განეკრძალნენ [შ]ჯულთა ღმრთისა და არა შერიონ ნათესაობა უწესოთა ქორწინებითა, არამედ ესრეთ ყოფდენ: იყავნ დასაბამ პირველ მამა და მისგან რაი გამოეკვეთნენ ოთხნი ერთ კერძო და კულად ოთხნი ერთკერძო, ხოლო ეს იქმს თვინიერ დასაბამისა მის, რიცხვსა რვასა და სრულ იქმნეს ორსავე კერძოსა რიცხვი რვა, _ მეხუთე ერთ კერძოსა და მეხუთე მეორისა კერძოსა _ ესე მეხუთენი შეიუღვლიან ურთიერთას. და ამა მეხუთეთა ნაკლებს არავის განუჩინებთ ქმნად ქორწინებისა.
21. განვაკრძალებთ ზოგად ყოველთა მართლმადიდებელთა ქრისტეანეთა, რათა არავინ მიიყვანოს ცოლად, უწესოთა ქორწინებითა, დედაკაცი განტევებული ქმრისაგან, რამეთუ ცხადად მრუშებისა ბრალსა შინა შთაეფლვის, ვითარცა მოგვიღებიეს წმიდისაგან სახარებისა ქრისტეს ნათქვამი საღმთო ბრძანება, ვითარმედ: “რომელმან განტევებული შეირთოს, მანცა იმრუშაო”; და ამას თანა ეწამებიან სამოციქულონიცა კანუნი და ერთხმობით წმიდანი შვიდნი მსოფლიონი კრებანი და უფროსღა დიდი ბასილი.
ამისთვის ჩვენცა ერთხმობით თანა-მიუხმაებთ და დავამტკიცებთ თქმულსა მათსა, რათა რომელთაცა ესხნენ უსჯულოდ შეყოფილნი, ქმრისაგან განტევებულნი, მემრუშენი დედაკაცნი, მყის დაიხსნას და დაირღვიოს უწესო და უსჯულო ქორწინება მათი, და ამიერიდგან არავის ხელ-ეწიფოს ქმნად ესევითარისა ცთომილის ბჭობისა, ხოლო ესევითარნი მემრუშეთა თანა გარდაისებიან (სიც) კანუნსა და უძვირესსაცა, რამეთუ ცხად არს ბრალი ცოდვისა მათისა.
22. ხოლო უკეთუ ენებოს ვისმე ქორწინება წიგნის მკითხველსა მგალობელსა [და] აღსლვა ხარისხსა მღდელობისასა, პირველ კერძო დიაკონად კურთხევისა მიიყვანოს ცოლად ქალწული, ვითარ ათორმეტისა წლისა, გინა ათსამეტისა და ქორწინების ზიარებითა აკურთხოს მღდელმან შეერთხორცვა მათი, და შემდგომად შეერთებისა აღვიდეს ხარისხსა კერძო დიაკნობისასა, და მერმე მღდელობისასა.
ხოლო უკეთუ არა ყონ ესრეთ, არამედ იქორწინონ ქალისა თანა უასაკოსა, გინა ჩვილისა, და ხელთდასხმულ იქმნენ დიაკვნად და ხუცად და მაშინღა გახრწნან ცოლნი მათნი, რომელ-ესე სრულიად უგულისხმოებისა საქმე არს და განსაგდებელ და დაყენებულ ჩვენ ყოველთა მიერ.
23. მეოთხეს და მეხუთეს, გინა უწესოსა მრავალ ქორწინებას სრულიად აღფხურის და განაძებს ეკლესი[ი]თ მსოფლიო ესე ღმრთივ კრება.
24. ესეცა დაყენებულ არს ჩვენ ყოველთა მიერ, რათა ამიერიდგან არღარა ექორწინოს მართლმადიდებელი კაცი მწვალებელსა, გინა სხვა სარწმუნოებიანსა დედაკაცსა, გინა მართლმადიდებელი დედაკაცი მწვალებელს მამაკაცს, რამეთუ არა ჯერ-არს ერთისა ბაკსა შინა სლვა ცხვრისა და მგლისაი.
25. ნუ ოდეს ნუცა აღიქმენ შვილსა მწვალებელთასა ნათლისღებისა მიერ მართლმადიდებელნი, და ნუცა სვინად დაიყენებენ მწვალებელსა მართლმორწმუნენი.
უკეთუ კულა არა თავს იდვან ესრეთ, წმიდისა ზიარებისგან განიყენებიან, არა ნათლად სლვისა შემწყნარებელნი იგი.
26. ამასცა ვიკადრებთ ღმრთისმსახურებისა თქვენისათვის, კეთილმორწმუნენო მეფენო: რათა საეპისკოპოსნი ეკლესიათა აგარაკნი და დაბანი, ანუ სა[ა]რქიმანდრიტოთა და წინამძღვართა მონასტერთანი ერისკაცთა არ ხელ-ეწიფებოდეს დამძლავრებად, მამულად თვისად მიტაცება და დამკვიდრება. ამას წმინდაი ესე კრება რჯულ-გიდებთ, გევედრებით და გამცნებთ ესევითარისა განყენებისა ერისაგან.
27. სრულიად განჩინებითა განაგდებს საღმრთო კრება ამას, რათა ამიერითგან არავინ იკადროს შეყვანება ზვარაკისა, გინა ცხვრისა, ანუ სხვისა პირუტყვისა კარისბჭესა შინა ეკლესიისასა და დაკლვა მას შინა, გინა სისხლის ცხება კართა და ზღურბლთა ეკლესიისათა, რამეთუ კერპმსახურთა არს საქმე ესე და არა წეს-არს ქრისტეანეთაი.
უკეთუ კულა ვინმე გამოჩნდეს ესევითარისა ცდომილისა საქმისა მოქმედი, ვამცნებთ ეპისკოპოსთა, რათა განაძონ ეკლესიით, ვითარცა შეურაცხის-მყოფელი ქრისტეს შჯულისაი.
[ხელრთვები]
- ერაკლე, წყალობითა ღმრთისათა, ღმრთის მსახურმან მეფემან კახთამან და მმართველმან ქართლისამან, ძემან მეფის თეიმურაზისამან წარვწე[რენ].
- ანტონი, წყალობითა ღმრთისათა, უღირსმან კათალიკოზმან დიდისა სამეუფოსა ქალაქის მცხეთის, ქართლის, კახეთის, სამცხე-სა[ა]თაბაგოსა და ყოვლის ქვემო საქართველოსა და აღმოსავლეთისა საპატრიარქოსამან განვსაზღურენ და წარვსწერენ. ანტონი.
- ნიკოლოზ უღირსმან ამბა ალავერდელმან განვსაზღურენ და წარვსწერენ. ნიკოლოზ.
- არსენი, უღირსმან მთავარეპისკოპოსმან სამთავროსა და გორის სამიტრაპოლიტოსამან განვსაზღურენ და წარვსწერენ. არსენი.
- ათანასი, უღირსმან ეპისკოპოსმან ახლის სამეუფოსა ქალაქისა ტფილისისა სამიტრაპოლიტოსამან განვსაზღურენ და წავსწერენ. ათანასი.
- ონოფრი, უღირსმან ეპისკოპოსმან ხორნაბუჯის და სრულიად ქიზიყის სამიტრაპოლიტოსამან განვსაზღურენ და წარვსწერენ. ონოფრი.
- საბა, უღირსმან ეპისკოპოსმან ნინოწმიდისამან განვსაზღვრენ და წარვსწერენ. საბა.
- იოსებ, უღირსმან ეპისკოპოსმან რუისისა და სრულიად ქართლისამან განვსაზღურენ და წარვსწერენ. იოსებ.
- იოანე, უღირსმან ეპისკოპოსმან ნეკრეს-ქალაქისა და ქალაქის გრემისამან და არქიმანდრიტმან გარეჯის დიდის ლავრისამან განვსაზღურენ და წარვსწერენ. იოანე.
- ქრისტეფორე, უღირსმან ეპისკოპოზმან წილკნისამან წარვსწერენ. ქრისტეფორე.
- იოანე, უღირსმან ეპისკოპოზმან კაწარისამან განვსაზღურენ და წარვსწერენ. იოანე.
- ფილიპე, უღირსმან ეპისკოპოსმან ურბნისისამან წარვსწერენ. ფილიპე.
- ზოსიმე, უღირსმან ეპისკოპოსმან ხარგითვალისამან და მოძღვართ-მოძღვარმან წარვსწერენ.
- ბენედიქტე, უღირსმან ეპისკოპოსმან სამთავისისამან წარვსწრენ. ბენედიქტე.
- დანიელ, უღირსმან ეპისკოპოსმან ჭერემ-ქალაქისამან წარვსწერენ. დანიელ.
- იოანე, უღირსმან არქიმანდრიტმან უპირველესისა მონასტრისა ქვაბთა-ხევისა ვლაქერნისა ღმრთისმშობლისამან წარვსწერენ.
- ამბაკომ, უღირსმმან წინამძღვარმან კახთა მეფის კარისამან წარვსწერენ.
- იოსებ, უღირსმან წინამძღვარმან ქართველთა მეფისა კარისამან წარვსწერენ.
- იოანე, უღირსმან დიდის ეკლესიის იკონომოსმან წარვსწერენ.
- ზაქარია, უღირსმან ხუცესმან მეფეთა და პატრიარქის მოძღვარმან წარვსწერენ.
- გაბრიელ, უღირსმან კახთა მეფისა დეკანოზმან, მეფეთა მოძღვარმან წარვსწერე.
- აბრამ, უღირსმან დეკანოზმან ალავერდისა ეკლესიისამან წარვსწერე.