სიტყვა წარმოთქმული იქნა საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქ ილია II-ის
ინტრონიზაციის 30-ე წლისთავზე მსოფლიო პატრიარქის სტუმრობისას.
14 ოქტომბერი, 2007 წელი, სვეტიცხოვლობა
თქვენო აღმატებულებავ ბატონო პრეზიდენტო,
თქვენო ყოვლადუწმიდესობავ,
თქვენო უწმიდესობავ და უნეტარესობავ,
თქვენო უნეტარესობავ, მაღალყოვლადსამღვდელო მეუფენო,
მამანო, ძმანო, ქრისტეს მიერ საყვარელო შვილებო,
მრავალი ჩვენგანი მოწმეა იმისა, რომ მისმა უწმიდესობამ ამ 30 წლის წინ, ჩაიბარა უცხო ქვეყნის მპყრობელობის შედეგად დამცრობილი ეკლესია, მატერიალურად უნივთო, ნაკლოვანი და ქანცმილეული, ათეისტ მმართველთა მძლავრობით დაშინებული სულ რამდენიმე ათეული სამღვდელო პირით და აი, გავიდა 30 წელი და ჩვენ ვხედავთ თუ რა წარმატებებით შეეგება ჩვენი ეკლესია ახალ ათასწლეულს, როგორც ფსალმუნშია ნაბრძანები – “ვითარცა ორბისა განახლდა სიჭაბუკე მისი”, ის ფრთებს ისწორებს, რათა ბუდიდან აფრინდეს და მიწიდან ზეცამდე სულიერად აღამაღლოს ქართველი ერი.
ერთ ძველ, საუკუნეთა წინანდელ ხელნაწერში, ჩვენი ეკლესიის დამაარსებელი შედარებულია არწივს და დღეს ჩვენ შეგვიძლია ვთქვათ, თქვენ, თქვენო უწმიდესობავ გაგიშლიათ არწივის ფრთები და თქვენს ფრთეთა ქვეშე იკრებთ სრულიად საქართველოს ერს, ყველა მართლმადიდებელს განურჩევლად მისი ეთნიკური წარმომავლობისა, ყველა მოქალაქეს, დიდსა თუ მცირეს, ქვეყნის მმართველებს, პიროფლიან სოფლის მუშაკებს, რომელთა ლოცვა ახლოს არის უფრო უფალთან, თქვენ იკრებთ უცხოეთში მცხოვრებ ქართველებს, სამშობლოს მცველ ჯარისკაცებს, ახალ თაობას, იმედსა და მომავალს ერის.
თქვენ ჭეშმარიტად ბრძანდებით მამა სამშობლოისა.
დღევანდელ დღეს, შეუძლებელია არ გავიხსენოთ წარსული, როგორც ფსალმუნშია ნაბრძანები – “ვიგონებდი ადრინდელ დღეებს, გარდასულ წლებს” (ფსალ. 76(77)), ანდა “ჩავუკვირდები ყველა შენს ნამოქმედარს და შენს საქმეებზე ვისაუბრებ” (იქვე).
თქვენი ყოველდღიური საქმით და სიტყვით იყავით და ხართ ჭეშმარიტი მოძღვარი და მასწავლებელი, წმიდა ეტალონი, არა მხოლოდ სულიერ-ეკლესიურისა, არამედ ყოფითისა, ეთიკისა თუ ესთეთიკისა. ყველა ჩვენგანმა მცირედან დიდამდე ყველაფერი თქვენგან შეისწავლა, უფრო სწორად თუ ვიტყვით უნდა შეისწავლოს, რადგან თქვენ უკვდავი საღმრთო მაგალითი ბრძანდებით – წყალობისა და ქველის საქმისა, ლოცვისა და მარხვისა. როგორც იტყვიან, ვინ აღრიცხავს თქვენს სახიერებას ზეცათა მამის გარდა?
რამდენი ახალი ეკლესია, მონასტერი და საეპისკოპოსო შემატეთ უფლის სამწყსოს, რამდენი წინაპართა მიერ წამოწყებული, მაგრამ ამჟამად დავიწყებული საქმე განაახლეთ, რამდენი სიკეთის მიზეზად იქცა თქვენი სიტყვა და ზრახვა.
ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის წილხვედრ ივერიას ანუ სრულიად საქართველოს მრავალი დიდი წინაპარი ჰყავდა, როცა ვათვალიერებთ მათ მატიანეებს და ვადარებთ თქვენს მაგალითს, ჩვენს თვალწინ ამომზეურდება წმიდა კეთილმსახური მეფის დავით აღმაშენებლის ცხოვრება. მე ვფიქრობ, სწორედ ესაა თქვენი სულიერი წინაპარი, მასზე ბრძანებს მემატიანე – “დიდნი საქმენი, ღმრთისაგან ოდენ შესაძლებელი, ადვილად წარმართა”, ჩვენი ერი ელის, რომ გაკეთებულის გარდა თქვენ კიდევ მრავალს შეძლებთ, მაგრამ გაკეთებული, მართლაც უდიდესი საქმეები, რომელიც თქვენ აღასრულეთ, გარედან შეხედვით ადვილად, მაგრამ ჩვენ ვიცით, თუ რაოდენი თქვენი დიდი შრომა დასჭირდა მათ წარმართვას, ჭეშმარიტად ღვთის გარეშე შეუძლებელთ.
წმიდა მეფე დავით აღმაშენებლის მსგავსად თქვენ გაქვთ მტკიცე ხელი, რომლის მორიდებით 30 წლის წინანდელ ქაოტურ სასულიერო დასში დაინერგა წესიერება და კანონი, თქვენი მორიდებით და კრძალვით ვერავინ იკდრებს უწესო სვლას. პატიოსნება და ღირსება თავის ადგილს იმკვიდრებს. მონასტრები, საეპისკოპოსოები და ეკლესიები წესითა და რიგით აღასრულებენ საღმრთო მსახურებას.
საქართველოს ეკლესიის მეთაურთაგან ერთ-ერთი რჩეული კირიონ I-ის კათალიკოსობის დროს, 1400 წლის წინ, აშენდა ჯვრის წმიდა მონასტერი VII ს. დასაწყისში, ჩვენი ქვეყნის სპარსთა მიერ მფლობელობისას. იმ ეპოქაში მონოფიზიტებმა ისიც კი შეძლეს, რომ ჩვენი მრევლის ერთი ნაწილის ეკლესიებში ღვთისმსახურება სომხურ ენაზე დანერგეს დამპყრობელთა მხარდაჭერით. ქართული ენის დასაცავად ხმა აიმაღლა კირიონ I-მა. მართალია, პირადად მას ძვირად დაუჯდა, მაგრამ მან შეძლო და აღუდგინა ქართველ ერს ქვემო ქართლში ქართულენოვანი წირვა-ლოცვა, კირიონის მსგავსად დღესდღეობით ქართული ენის დაცვა, თქვენო უწმიდესობავ, თქვენი ზრუნვის საგანია. მისი უფლებები მსგავსადვე შეიბღალა XIX-XX სს-ში რუსული იმპერიის წიაღში, თქვენ კვლავ უბრუნებთ ქართულ ენას თავის ნამდვილ სამეცნიერო სახელს, ადგილსა და ღირსებას. თქვენი დიდი წინაპრის მსგავსად იცავთ ენას, რომელსაც თვით ყოვლადწმიდა ღვთისმშობელი მფარველობდა წმიდა ილარიონ ქართველისა და წმიდა ექვთიმე მთაწმიდელის ცხოვრების მიხედვით. ჩვენ ეს ასევე ვიცით ასურელ მამათა ცხოვრებიდან, როცა მათ, მოციქულთა მსგავსად სულიწმიდის მიერ, ერთ წამში “წამისყოფით ზეციდან შეისწავლეს” ქართული ენა. კირიონის ჟამის მსგავსად დღესაც ესაჭიროება ქართულ ენას დაცვა და მფარველობა.
საქართველოს ეკლესიის მეთაურთაგან ერთ-ერთი რჩეულის კათალიკოს კორიონის მიერ აგებული ჯვრის მონასტრის 1400 წლისთავზე, რომლის მშენებლობა IV ს-ში რევ მეფის დროს დაიწყო VII ს. დასაწყისში დამთავრდა, ჩვენ სიამაყით ვიხსენებთ კირიონის სიტყვებს “რჯული იერუსალიმიდან გვაქვს” გამოთქმულს მონოფიზიტებთან კამათისას, კათალიკოსი ამით ბრძანებდა, რომ მართლმადიდებლობა თვით მოციქულთაგან გვაქვს მიღებული. იერუსალიმი იმჟამად ქართველთა რელიგიური კერა იყო, რადგანაც იერუსალიმში არსებული ათეულობით ქართული ეკლესიიდან და მონასტრიდან იღებდა საქართველო სულიერ ძალას. სამწუხაროდ, იერუსალიმის სიწმიდეები ბოლო საუკუნეებში დაკარგა ქართულმა ეკლესიამ, მაგრამ კირიონის მსგავსად, ჩვენმა უწმიდესმა პატრიარქმა აქაც გადადგა პირველი ნაბიჯები და ჩასახა იმედი, რომ არა მხოლოდ იერუსალიმსა და ათონის წმიდა მთაზე, არამედ სინას მთაზეც ქართული ეკლესია აღიდგენს წარსულის დიდებას და ლოცვით მომავალს.
მართლაც, თქვენი პატრიარქობის პირველ წლებში, სინას მთაზე თქვენი ლოცვა წინ უძღოდა საქართველოს სახელმწიფოებრიობის აღდგენას. ეს უდიდესი მადლი – ეროვნული, დამოუკიდებელი სახელმწიფო – სწორედ თქვენი პატრიარქობის ჟამს მიმადლა უფალმა ქართველ ერს. ასევე თქვენი ლოცვით და შრომით დაგვირგვინდა თითქმის თანაფარდი – ავტოკეფალური მოძრაობა.
თქვენი ბუნებითი საქმე სიყრმიდანვე იყო ლოცვა და თქვენ ქართველ მორწმუნე ერს აჩუქეთ შვიდგზის ლოცვის ჩვევა, რომ დღეში შვიდჯერ ადიდონ უფალი, ამ საყოველთაო ლოცვამ ააღორძინა სარწმუნოება, ხელახლა მოაქცია აჭარა და სრულიად საქართველო.
ჩვენ ამჟამად ვდგავართ ადგილზე, სადაც მეფე მირიანის ბაღი იყო გაშლილი, აქ წმიდა ნინომ იხილა ბაბილო-მაღლარი ვენახი, რომლის ნაყოფი იყო ფრიადი, ფურცელნი მშვენიერნი, მისი ტოტები ქვეყნის კიდემდე იყო გადაშლილი, ხოლო რტოებში ივანებდნენ ქვეყნიერების სხვადასხვა მხრიდან მოფრენილი ცის ფრინველები, ასევე დღევანდელ დღეს თქვენს გარშემო შემოკრებილია ქვეყნიური ანგელოზები – მსოფლიო პატრიარქი და მართლმადიდებელი მღვდელმთავრები, საქართველოს ეკლესიის წმიდა სინოდის წევრები, პატიოსანი მამები, ერი და ბერი.
თქვენი ღონიერი წინამძღოლობით მჯერა თქვენ აფხაზეთშიც – ივერიის პატრიარქების უძველეს ბიჭვინთის კათედრაზე დადგებით და ილოცებთ ერთობლივი საქართველოსათვის, ბიჭვინთიდან, სადაც უფალ ღმერთს 1000 წლის მანძილზე ქართული ენით უფალს ადიდებდნენ მწირველი მამები.
საქართველოს ეკლესიის წმიდა სინოდი შესთხოვს უფალ ღმერთს თქვენს ხანგრძლივ მრავალჟამიერ სიცოცხლეს. მადლიერი სამწყსო, სამწყსო იმ ეკლესიისა, რომელიც 30 წლის წინ ჰპოვეთ სიმდაბლედ შთასული და თქვენი მძლავრი მარჯვენით კი აღამაღლეთ უფლის შეწევნით,
ღმერთმა ინებოს თქვენი მრავალჟამიერი სიცოცხლე,
ამინ.
მიტროპოლიტი ანანია ჯაფარიძე