ხატის აღწერა
მსოფლიო ქრისტიანობის საგანძურია ჯვარი, რომელზეც იერუსალიმში გააკრეს ჩვენი მაცხოვარი იესო ქრისტე,
მაცხოვრის ეს ჯვარი 326 წელს იერუსალიმში მოიპოვა რომის (შემეგდოინდელი ბიზანტიის) იმპერატორ კონსტანტინეს დედამ, წმიდა დედოფალმა ელენემ. ამ ჯვართან ერთად აღმოაჩინეს „სამსჭვალნი უფლისა“, ანუ ის ლურსმნები, რომლითაც ჯვარზე მიაჭედეს იესო ქრისტე, ასევე ე. წ. „ფერხთა ფიცარი“ ანუ ის ფიცარი, რომლზეც იდგა ჯვარზე გაკრული იესო ქრისტე.
ამ ჯვრის მოპოვების ადგილას იერუსალიმში ააგეს უდიდესი ტაძარი, სადაც აღმართეს მაცხოვრის ჯვარი, მისი ნაწილები კი მთელ მსოფლიოში იყო გადანაწილებული, მათ შორის საქართველოში, კერძოდ კი მანგლისის ტაძარში ინახებოდა „სამსჭვალნი უფლისა“ და „ფერხთა ფიცარი“. ეს სიწმიდეეები საქართველოში შემოასვენეს მეფე მირიანის დროს.
საქართველოს მეფის წმიდა მირიანის თხოვნით იმპერატორმა კონსტანტინემ საქართველოში გამოაგზავნა დელეგაცია, რომელთაც ახალგაქრისტიანებული ქართველებისათვის უნდა მიერთმია ძვირფასი საჩუქარი, მაცხოვრის ჯვრის ნაწილები, ესენი იყვნენ აღნიშნული „ფერხთა ფიცარი“ და „სამსჭვალნი უფლისა“. ისინი დატოვეს, ერუშეთსა და მანგლისში, შემდეგში, საუკუნეთა მანძილზე, ორივე ეს სიწმიდე მანგლისი ტაძარში ინახებოდა.
ხატზე სიმბოლურად დამოხატულია წმიდა იმპერატორი კონსტანტინე, რომელიც უფლის სამსჭვალებს გადასცემს საქართველოს მეფე წმიდა მირიანს და ასევე დედოფალი ელენე, რომელიც ფერხთა ფიცარს გადასცემს წმიდა ნინოს.
ასევე ხატზე არწივის ფრთებზე გამოსახულია გმირები ომებისა, რომელნიც მოხდა ჩვენი ეპარქიის ტერიტორიაზე. მარცხენა ფრთაზე გამოსახულია დიდგორის ომის მონაწილეები, წმიდა მეფე დავით აღმაშენებელი, გამარჯვების სულისჩამდგმელი მღვდელმთავრები, გიორგი ჭყონდიდელი, პატრიარქი იოანე, აფხაზეთის კათალიკოსი და მოძღვართმოძღვარი, მეომრები და წმიდა გიორგი, რომელიც ამ ომში ამხნევებდა ქართველებს.
მარჯვენა ფრთაზეა მარაბდის ომის მონაწილე ცხრა ძა ხერხეულიძე თავის დედით და დით, რომელთაც საქართველოს დროშა უჭირავთ, ასევე 9000 მეომარი წმიდა მეომარი, დაკრძალულნი მარაბდის ეკლესიის ეზოში, ასევე მღვდელმთავრები, რომელნიც დაიხოცნენ მარაბდის ომში, მროველი, ხარჭაშნელი და სხვები.
ასევე, ხატზე გამოსახულია წმიდა მღვდელმთავარი იოანე მანგლელი და მეფისათვის თავდადებული მღვდელი წმიდა თევდორე კველთელი, ისინი განადიდებენ მიტრპოლიტის მიტრას, რომელშიც საუკუნეთა მანძილზე ინახებოდა სამსჭალი უფლისა, ისე, როგორც გამოხატულია ამ ხატზე, აქვეა იოანე მანგლელის ხატი „მანგლისის ღვთისმშობელი“, რომელიც თბილისის სიონის ტაძრიდან ჩამოასვენა უწმიდესმა და უნეტარესმა ილია მეორემ, ამ ხატების მადლი და ძალა შეგეწიოთ.