კავკასიის გენეტიკური ისტორია
Генетическая история Кавказа
13,3 ათასი წინ, პალეოლითის ეპოქაში საქართველოს გამოქვაბულ საწურბლიაში მცხოვრებს აღმოაჩნდა Y-ქრომოსომული გაპლოჯგუფი J და მიტოხონდრალური გაპლოჯგუფი K3.
9,529–9,895 ათასი წლის წინ, მეზეოლითურ ეპოქაში, დასავლეთ საქართველოს კარსტულ ქვაბულ კოტიას კლდის მცხოვრებს არმოაჩნდა Y-ქრომოსომული გაპლოჯგუფი J2 და მიტოხონდრალური გაპლოჯგუფი H13c
დაახლოებით 7000 წლის წინ კავკასიის ქედის ჩრდილოეთი ფერდებზე დასახლდნენ სამხრეთ კავკასიიდან გამოსულები. ამის შემდეგ მოსახლეობა იქ გენეტიკურად ერთგვაროვანი იყო, ვიდრე დაახლოებით ძვ. წ. II ათასწლეულის მეორე ნახევრამდე (საოცარია, მაგრამ იმავეს (რომ ამხრეთკავკასიელები დასახლდნენ ჩრდილო კავკასიში) აღნიშნავს თეიმურაზ ბაგრატიონი და საერთოდ ქართლის ცხოვრება).
გაპლოჯგუფი J2
კავკასიის ხალხების ერთ ნაწილს აქვს გაპლოჯგუფი J2
ინგუშებში ის აღწევს – 88 %[6] (სუბკლადი J2a1b)
ჩეჩნები – 57 %,
აფხაზები – 10 %
აზერბაიჯანელები 31 %,
ქართველები 27 %[6]-29 %[
სომხები – 22 %[6].
გაპლოჯგუფი J1
გაპლოჯგუფი J1 აქვთ უმეტესად დაღესტნის ხალხებს
ჩამალალები 66% (Чамалалы (66 %[6]),
ბაგულალები 21% (Багулалы (21 %),
ანდიელები 37 % (Андийцы (37 %),
დარგინელები 84 % (даргинцы (84 %[6]),
ტაბასარანელები 50 % (табасараны (50 %[7]) и
ლეკები 43 % (лезгины (43 %[6]).
ასევე აქვთ –
კუმიკებს 21%
აზერბაიჯანლებს 11%
სომხებს 10 %
გაპლოჯგუფი G2
G2
კავკასიაში მეტად გავრცელებულია გაპლოჯგუფი G2, რომელიც აქ აღწევს ყველაზე მეტ კონცენტრაციას
სვანები -90 %
შაპსუღები – 86 %
ოსები – 70 %
ადიღები – 54 %
აფხაზები – 47 %
ყაბარდოელები – 38 %
ქართველები (დანარჩენი) – 37 %
თერგის კაზაკები – 19 %
კავკასიელების მესამედი ატარებს ამ გაპლოჯგუფს
ცნობილია, რომ ნეოლითის ეპოქაში ეს გაპლოჯგუფი G2 ფართოდ იყო წარმოდგენილი ევროპის მიწათმოქმედ მოსახლეობაში (ოტცი)
ამ გაპლოჯგუფ G2 -ის მატარებელთა ერთობა კოლხეთიდან განივრცო რკინის საუკუნის ეპოქაში (ყობანის კულტურა)
ეს გაპლოჯგუფი G2 იყოფა სუბკლად G2a3 -ად, რომელიც გავრცელებულია ადიღე-აფხაზ ხალხებში და დასავლეთ საქართველოში და G2a1 – ოსებში, ქართველებსა და აფხაზებში.
გაპლოჯგუფი R1a
ჩერქეზები – 20 %
ყარაჩაელები – 27,5 %,
ბალყარები – 26 %.
ოსებში – უმცირესი კონცენტრაციაა (მიუხედავად იმისა რომ ოსები სკვითების შთამომავლებად მიიჩნევა, სკვიტების გაპლოჯგუფი R1a)
აზერბაიჯანლები – 7 %
ქართელები – 9 %
გაპლოჯგუფი R1b
ბალყარელები ნარევი წარმოშობის ხალხია, მაგრამ მათში „თურქული“ გენის გამოყოფა გაძნელებულია.
R1a გაპლოჯგუფი ევროპაში „კელტურად“ ითვლება.
თურქულ კუმიკებში – 20 %
ნოღაელებში – 18 %
ტაბასარანელებში – 40%,
სომხებში – 25 % -30 %],
ასევე ლეკებში, ლაკებში და ავარებში
რას გვიამბობს დნმ – გენელაოგია კავკასიელთა შესახებ (20.09.2013)
პროფესორი ანატოლი კლიოსოვი
Что говорит ДНК-генеалогия о кавказцах – 2. Опубликовано 20.09.2013
საერთო წინაპარი სუბჯგუფისა G2a1-P18 ჩრდილო-დასავლეთ და ცენტრალურ კავკასიაში ცხოვრობდა დაახლოებით 5000 წლის წინ და ის არის საერთო წინაპარი ქართველებისა, ოსებისა (ირონელებისა და დიგორელებისა), შაპსუღებისა, ჩერქეზებისა (ადიღები) და აფხაზებისა. ყველა ისინი – ძმებია, ერთი და იმავე გვარისა (ა.კლიოსოვი).
კავკასიაში დომინირებს სამი გაპლოჯგუფი – G2a, J2 და J1
G2a – თითქმის ერთი მესამედია მთელი კავკასიის მოსახლეობისა,
გაპლოჯგუფი J2 და J1 – მეოთხედამდე, ესაა თითქმის 80% მამაკაცებისა.
საქართველოში FTDNA პროექტის მიხედვით გაპლოჯგფების გადანაწილება განსხვავდება სხვა ხალხებისაგან
ქართველებში გაპლოჯგუფები:
ქართველებში
G გაპლოჯგუფი არის 37 %,
გაპლოჯგუფი J2 არის 29 %,
გაპლოჯგუფი R1b არის 9 %,
გაპლოჯგუფი R1a არის 7 %,
გაპლოჯგუფი L არის 6 %,
გაპლოჯგუფი J1 არის 4%,
გაპლოჯგუფი E1b არის 4 %,
გაპლოჯგუფები I, Q, T ჯამურად შეადგენს 4 %-ს.
კავკასიაში გაპლოჯგუფი G გამოვლენილია ძირითადად G2a სუბკლადით ( სუბჯგუფით), კერძოდ კი G2a1a1 და G2a3b1,
ჩრდილო- დასავლეთ და ცენტრალურ კავკასიაში შესწავლილ ექვსი პოპულაციიდან პირველ ადგილზე რაოდენობრივად არის გაპლოჯგუფი G2a (G2a1a1-P18 и G2a3b1-P303).
G2a1a1 -ესენი ძირითადად არიან ქართველები და ოსები (როგორც დიგორელები-55%, ისე ირონელები-72 %)
А G2a3b1 – ესაა ძირითადად, აფხაზები (24%), ჩერქეზები (38%), შაფსუღები (86%), ქართველები (12%).
ქართველებში გაპლოჯგუფი G2a მთელი მამაკაცური მოსახლეობის 36 %-ია.აქედან ორი მესამედი წარმოადგენს G2a1a1.
ყველა ამ ხალხს აქვს ორივე სუბკლადის გადაკვეთა У всех этих народностей есть пересечения по обоим субкладам – 1% пересечения у шапсугов, 2% у иронцев, 5% у дигорцев, 14% у черкесов, половина у абхазов, треть у грузин.
მაგრამ ჯიში (ნათესაობა) მაინც ყველა ხალხს ერთი აქვს G2a
Но род все равно один – это род G2a, древностью 20 тысяч лет. В той или иной степени переплетаются только племена (в ДНК-генеалогии – субклады) этого большого рода.
კავკასიის ყველა ეს ხალხი ერთი ჯიშისაა, ერთი თესლია, ერთი გვარია
შაპსუღები G2a- 87% (აქედან G2a1-1% და G2a3-86%)
ჩერქეზები G2a-52% (აქედან G2a1-14$დაG2a3-38%)
აფხაზები G2a-51% (აქედანG2a1-27$დაG2a3-24%)
ქართველები G2a-36% (აქედან,G2a1-23% და G2a3-12%)
ოსი დიგორელები G2a-60% (აქედან,G2a1-55%და G2a3-5%)
ოსი ირონები G2a-74% (აქედან,G2a1-74%და G2a3-2%)
მიღებულია, რომ G2a ჩამოყალიბდა 20 ათასი წლის წინ.
სავარაუდოდ, G2 გვარი (სანათესაო) ჩამოყალიბდა მესოპოტამია – წინა აზიაში, აქედან მიგრაციული გზით მოხვდა ცენტრალურ ევროპაში.
საერთოდ პალეოარქეოლოგები ყველგან ევროპაში პოულობენ ძველ გალოჯგუფ G2a, მაგალითად, საფრანგეთის სამხრეთში 5000 წლის წინანდელი დათარიღებით. გერმანიაში, 6000 წლის წინ.
„ყინულის კაცი ეტცი“ ალპებში მოკლული ავსტრია-იტალიის საზღვარზე 4550 წლის წინ ატარებდა გაპლოჯჯგუფ G2a -ს.
არის ვარაუდი, რომ ევოპაში G2a – ჰაპლოჯგუფის მატარებელი მამაკაცები მთლიანდ ამოხოცეს იქ შესულმა R1b ჰაპლოჯგუფის მატარებელმა ე.წ. ერბინებმა III ათასწლეულში ძველი წელთაღრიცხვისა. ამ დევნის გამო G2a გადაადგილდა მცირე აზიაში, აქედან მესოპოტამიაში და შემდეგ კავკასსიაში.
ჰაკლოტიპების ხის გამოკვლევა აჩვენებს, რომ საერთო წინაპარი სუბჯგუფისა G2a1-P18 ჩრდილო-დასავლეთ და ცენტრალურ კავკასიაში ცხოვრობდა დაახლოებით 5000 წლის წინ და ის არის საერთო წინაპარი ქართველებისა, ოსებისა (ირონელებისა და დიგორელებისა), შაპსუღებისა, ადიღებისა (ადიღები) და აფხაზებისა. ყველა ისინი- ძმებია, ერთი და იმავე გვარისა, თუმცა ყველას თავისი ხვდრი ჰქონდა. გაპლოტიპი საერთო წინაპრისა თითქმის 5000 წლოვანი სიძველისაა.
ქვეჯგფის G1a1a1-P18 ქართული განშტებები აჩვენებს, რომ მათი საერთო წინაპარი ცხოვრობდა 3525 წლის წინ.
ქვეჯგუფის G2a3b1 წინაპარი გაპლოტიპის ასაკი საქარველოში 3025±375 წელია.
ქვეჯგუფ G2a1a და G2a3b გაპლოტიპებს საერთო წინაპარი ითვლის 7000 წელს. ეს არის G2a ჯგუფის საერთო წინაპრის კავკასიაში ცხოვრების დრო.
ხოლო G2 ჯგუფის საერთო წინაპარი ცხოვრობდა 20 000 წლის წინ, კიდევ უფრო ადრე დაახლოებით 50 000 წლის წინ ცხოვრობდა – საერთო წინაპარი G.
G2a ქვეჯგუფი შემდგომში დანაწევრდა უფრო ახალგაზრდა ტოტებად, მაგრამ ისინი არ იყოფიან ჩამოთვლილი ეთნოსების მიხედვით, ყველანი რჩებიან ძმებად ერთ გვარში.
მხოლოდ ერთ შტო 450±175 წლის ასაკისა მიეკუთვნება ოსებს, ესაა ერთი განშტოება ძირითად, მადომინირებელი ტოტისა, რომელიც არის 85% G2a გაპლოჯგუფის ყველა გაპლოტიპებისა. ამ მადომინირებელი ტოტის ასაკია 1675±380 წელი, ანუ მე-4 საუკუნე ჩვენი ერისა – პლიუს-მინუს ოთხი საუკუნე.
Субклад G2a впоследствии разошелся на более молодые ветви, но они не разделяются по перечисленным этносам, все остаются братьями по роду. Лишь в одной ветви, возрастом всего 450±175 лет, находятся только осетины – дигорцы и иронцы. Это – дочерняя ветвь основной, доминирующей ветви, в которой 85% от всех гаплотипов гаплогруппы G2a. Возраст этой доминирующей ветви – 1675±380 лет, то есть IV век нашей эры плюс-минус четыре века. На первый взгляд, это аланские времена. Но штука в том, что эта доминирующая ветвь произошла от древней ветви с возрастом 4-5 тысяч лет, когда никаких аланов не было. У этой древней ветви – своя история, ее гаплогруппа G2a вряд ли имеет отношение к аланам-скифам-сакам, гаплогруппа которых была, скорее всего, R1a.
ერთი შეხედვით, ეს ალანური დროა, მაგრამ სახუმარო ისაა, რომ ეს მადომინირებელი ტოტი წარმოიშვა ძველი ტოტიდან, რომლის ასაკი 4-5 ათასი წელია, როდესაც არავიტარი ალანები არ არსებობდა. ამ ძველ ტოტშია მთელი ისტორია, მის გაპლოჯგუფს G2a საეჭვოა, რომ რაიმე კავშირი ჰქონოდა ალან-სკვით-საკებთან, რომელთა გაპლოჯგუფი უნდა ყოფილიყო R1a.
ამასთანავე G2a განტოტების ფესვები იძებნება ესპანეთსა და საფრანგეთში., სადაც გათხრების შედეგად ნაპოვნი გაპლოტიპი G2a, როგორც აღნიშნული იყო, თარიღდება 7000 წლით.
целый ряд ветвей северо-западного и центрального Кавказа берёт свои истоки в начале, середине и конце I тыс. до нашей эры.
Это – упомянутые выше три ветви грузин, с возрастом 2425±270 лет назад (субклад G2a1a1), 2175±340 лет назад (G2a1a1), 3025±375 лет назад (G2a3b1).
მთელი რიგი განტოტებები ჩრდილო-დასავლეთ და ცენრალური კავკასიისა თავისი სათავეს იღებს ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 1 ათასწლწულში.
Примерно такой же возраст имеют ветви черкесов, дигорцев, иронцев (2500±490 лет), а также абхазов, черкесов, дигорцев и иронцев (2500±430 лет до общего предка).
დაახლლოებით ასეთივე ასაკი აქვთ ჩექეზების, დიგორელების, ირონელების (2500±490 წელი), და ასევე აფხაზების ტოტები.
Большинство этих расходящихся ветвей продолжают род G2a-P18 на Кавказе, который появился там между 4 и 5 тысячами лет назад. То, что эти ветви продолжаются у осетин с тех давних времен, показывает, что никаких пришедших со стороны аланов там нет,
во всяком случае, в заметных количествах. Ясно и то, что осетины в отношении их доминирующей гаплогруппы ничем не отличаются от своих кавказских соседей.
უმეტესობა ამ განშტოებებისა კავკასიაში აგრძელებენ G2a-P18 -ის გვარს, რომელიც იქ გამოჩნდა მე-4 და მე-5 ათასწლეულებს შორის, მაგრამ ის, რომ ეს შტოები გრძელდება ოსებში ამ უძველლესი დროდან, ეს აჩვენებს, რომ არავიტარი გვერდიდან მოსული ალანები იქ არ არიან.
Поэтому легенды, что именно осетины происходят от аланов, не имеют под собой никаких серьезных оснований.
ამიტომ ლეგენდებს, რომ ოსები წარმოიშვნენ ალანებისაგან, არ გააჩნიათ არავითარი სერიოზული საფუძელი – წერს კლიოსოვი.
На самом деле об этом говорят данные и антропологии, и лингвистики, согласно которым несмотря на индоевропейский (в целом) язык осетин, который мог принадлежать и аланам, и скифам, и ариям, у них отчетливо проявляется (и в языке, и в краниологии) «местный субстрат», позволяющий относить осетин к автохтонному (то есть сугубо местному, исконному, коренному) типу, а не к пришельцам типа алан.
სინამდვილეში ამის სესახებ მიუთითებს მონაცემები ანთროპოლოგიისა და ლინგვისტიკისა, რომელთა მიხედვით მიუხედავად ოსების ინდოევროპული ენისა, რომელიც ასევე შეიძლებოდა ჰქონოდათ როგორც ალანებს, ისე სკვითებსა და არიელებს, მატსი გამოხატულად ვლინდება (როგორც ენობრივად, ისე კრანოლოგიასი) „ადგილობრივი სუბსტრატი“, ეს ნებას იძლევა ოსები მივაკუთნოთ ავტოქტონ, ადგილობრივ, მკვიდრ) ტიპს, და არა შემოსულიალანების ტიპს.
наиболее распространенным среди них, как и ожидалось, оказался опять субклад G2a1-Р18.
ოსებს შორის განვრცობილია ქვეჯგუფი G2a1-Р18. საქართველოში, როგორც მაღლაა აღწერილი – გაპლოჯგუფ G2a-ში სამი-მეოთხედი გაპლოტიპებისა არის ამავე ჯგუფის G2a1-Р18.
В Грузии, как описано выше – в гаплогруппе G2a на три четверти гаплотипы той же группы G2a1-Р18.
общий предок субклада G2a жил примерно 12400 лет назад (Клёсов, 2011).
საერთო წინაპარი სუბჯგუფ G2a -ისა ცხოვრობდა დაახლოებით 12400 წლის წინ, რადგანაც, ამ დიდი წარსულიდან G გვარი აგრძელებს დაყოფას სუბჯგუფებად და შტოებად ვიდრე დღევანდელ დრომდე, აქ ალანებისათვის ადგილი არ რჩება, თუ არ დავუშვებთ, რომ ალანებს ასევე გააჩნდათ გაპლოჯგუფი G2a, და ყველაზე უფრო G2a1a1.
Опять, поскольку с тех давних пор род G продолжает расходиться на субклады и ветви вплоть до настоящего времени, аланам там места нет, если только не принять, что аланы тоже имели гаплогруппу G2a, и, скорее всего, G2a1a1.
Но тогда вряд ли можно относить аланов к скифам, потому что по всем имеющимся данным скифы имели гаплогруппу R1a, хотя данных пока недостаточно для окончательного заключения. В любом случае, тогда придется признать, что аланы – предки значительной части кавказских народностей, а вовсе не только осетин. В общем, аланская гипотеза нуждается в значительно более глубокой и комплексной проверке.
მაგრამ ამ შემთხვევაში ალანებს ვერ მივაკუთვნებთ სკვითებს,, რადგანაც, ყველა არსებული მონაცემით სკვიტებს გააჩნდათ გაპლოჯგუფი R1a.
ნებისმიერ შემთხვევაში თუკი ალანების გაპლოჯგუფი არის G2a, მაშინ ალანები გამოდიან კავკასიის ხალხების დიდი ნაწილის წინაპრები, და არა მხოლოდ ოსებისა. საერთოდ, ალანურ ჰიპოთეზას ესაჭიროება შემოწმება.
J2 გაპლოჯგუფის ისტორია ჩრდილო-დასავლეთ და ცენტრალურ კავკასიაში.
История гаплогруппы J2 на северо-западном и центральном Кавказе
Гаплогруппа J2 – это, в основном, восточно-кавказская группа.
გაპლოჯგუფი J2 – ესაა, ძირითადად, აღმოსავლურ-კავკასიური ჯგუფი.
На западе и в центре Кавказа на нее приходится не больше трети (абхазы) или пятой части (грузины, осетины-иронцы и черкесы), от общей численности мужского населения:
დასავლეთსა და კავკასიის ცენტრში მასზე მოდის ერთ მესამედზე არაუმეტესი (აფხაზები) და მეხუთედი ნაწილი (ქართველები, ოსი-ირონები, და ჩერქეზები), მამაკაცთა საერთო რაოდენობისა.
J2 გაპლოჯგუფი აფხაზებშია 35%,ქართველებში 29%,ოსი-ირონები-18%, ჩერქეზები -17 %,ოსი-დიგორელები -12 %,შაფსღები-6%.
На приведённом ранее дереве гаплотипов видно, что гаплогруппа J2a расходится на западном и центральном Кавказе на две почти одинаковые по размеру ветви – это J2a и J2a1b-M67.
გაპლოჯგუფი J2 დასავლეთ და ცენტრალურ კავკასიასი იყოფა ორ ტოტად -ესენია J2a და J2a1b-M67.
Одна ветвь группы J2a состоит из гаплотипов осетин-иронцев и дигорцев, шапсугов и абхазов. Как видно, здесь опять перемешаны разные этносы. И понятно, почему – ветвь настолько древняя, что этих этносов тогда, в древности, не было. Возраст ветви J2 по 19 маркерам (109 мутаций на 18 гаплотипов) – 5250±730 лет до общего предка.
J2a -ს ატარებს რამდენიმე კავკასიური ეთნოსი, ეს გაპლოჯგუფი იმდენად ძველია, რომ იმ დროს ეს ეთნოსები არა არსებობდნენ, მისი ასაკია – 5250±730.
სუბჯგუფი (სუბკლადი) J2a1b-M67 დასავლეთ და ცენტრალურ კავკასიაში
Субклад J2a1b-M67 на западном и центральном Кавказе.
J2a1b-M67 ჩერქეზებშია 7%,, აფხაზებში 10%,, ოს ირონებში- 11%, დიგორელებსი-ნაკლებია, მისი ასაკია 2800±390 წელი და 3350±550.
საერთო წინაპარი ორივე განტოტებისა ცხოვრობდა 6200 წლის წინ, ჩანს, ესენია შთამომავლები ძველი კავკასიური არქეოლოგიური კულტურისა , პირველ რიგში-მაიკოპური კულტურისა.
Этот субклад представлен весьма умеренно на западном и центральном Кавказе – 7% у черкесов, 10% у абхазов и 11% у осетин-иронцев (у дигорцев его намного меньше). Все они составляют две ветви на дереве гаплотипов, с возрастом 2800±390 лет и 3350±550 лет, что примерно одинаково в пределах погрешности расчетов. Общий предок обеих ветвей жил примерно 6200 лет назад. Похоже, что это потомки древних кавказских археологических культур, в первую очередь – майкопской культуры.
(მე- ე,ი. მაიკოპის კულტურა ქართულია)
Помимо рассмотренных выше, остальные гаплогруппы представлены на северо-западном и центральном Кавказе в относительно небольших количествах:
ცენტრალურ და ჩრდილო-დასავლეთ კავკასიაში დანარჩენი გაპლოჯგუფების განაწილება ასეთია:
R1a-ქარტველები7%, აფხაზები-12%, ჩერქეზები 22%, ოსები-1%.
R1b-ქართველები-9%, აფხაზები14%, ოსი-დგორელები-17%, ოსი -ირონები 3%.
J1 -ქართველები-4%,აფხაზები-0 %, ჩერქეზები-2%, ოსი-დიგორები-4%, ოსი-იონები 1%.
Q – ქართველები-2%, აფხაზები 0%,ჩერქეზები-0%, ოსი-დიგორი- 4 %,ოსი-ირონები -1%.
Из этих минорных групп особый интерес представляет гаплогруппа J1, которую обычно связывают с евреями (что неверно), а также арийская (по происхождению) гаплогруппа R1a и древняя прототюркская гаплогруппа R1b, которая пришла со стороны Центральной Азии, прошла через Кавказ и Ближний Восток (оставив там довольно много потомков), и пришла в Европу, где в настоящее время составляет примерно 60% мужчин западной и центральной европейской части, и почти всех мужчин Британских островов.
R1b მიიჩნევა ძველწინათურქულ გაპლოჯგუფად, რომელიც ცენტრალური აზიდან კავკასიის გავლით შევიდა ახლო აღმოსავლეთში და მივიდა ევროპაში, სადაც ამჟამად შეადგენს კაცების დაახლოებით 60%-ს დასავლეთ და ცენტრალურ ევროპაში და ტიტქმის ყველა მამაკაცს ბრიტანეთის კუნძულებისა. ქართველებში 9 %-ია.
Гаплогруппа J1 в Грузии. Этой гаплогруппы в Грузии всего около 4%.
გაპლოჯგუფი J1 საქართველოში 4% -ია. ესაა ძველი ახლოაღმოსავლური გაპლოჯგუფი, რომელიც ღრმა წარსულში ჰქონდათ ბედუინებს და ახლაც აქვთ,უძველეს ხანაში ერთი ნაწილი მიგრირდა კავკასიაში, მეორე მესოპტამიაში, მიგან დაახლოებით 4000 წლის წინ წარმოიშვა ებრაელები. საეღთო წინაპარი არაბებისა და ებრაელებისა ცხოვრობდა 4000 წლის წინ. მაგრამ გაპლოჯგუფ J1 კაკასიელი წინაპრები ცხოვრობდნენ გაცილებით ადრე.
Гаплогруппа J1 – древняя ближневосточная гаплогруппа, которую в глубокой древности имели бедуины, и продолжают иметь сейчас. В незапамятные времена часть носителей гаплогруппы J1 мигрировала на Кавказ, другая часть осталась в Месопотамии, и из неё примерно 4000 лет назад образовались евреи – и по ветви гаплогруппы, и по религии. Как показано в ранней работе (Klyosov, 2010), общий предок еврейской и арабской ветви гаплогруппы J1 жил 4000 лет назад. Но кавказские предки гаплогруппы J1 ушли на Кавказ значительно раньше
носителей гаплогруппы R1b, из Центральной Азии по территории северного Казахстана до Средней Волги, и в своей значительной части повернул на юг, прошел через Кавказ в Месопотамию, и далее повернул на запад в Европу, пройдя туда несколькими путями. До Европы субклад L23 почти не дошел, в Европе его единицы процентов, на Кавказе – почти все. В своей миграции субклад L23 разошелся по нескольким ветвям в интервале 4200-4600 лет назад, общий предок всех ветвей датируется примерно 6200 лет назад.
R1b-L23 გაპლოჯგუფის მატარებელები ცენტრალური აზიიდან ჩრდილო ყაზახეთისა და კავკასიის გავლით შვიდა მესოპოტამიაში, ქედან კი დასავლეთის გზიტ სევიდა ევროპაში. სუბჯგუფი L23 ევროპამდე ვერ მივიდა, ხოლო კავკასიაში ყველაა. ყველა განტოტების საერთო წინაპარი თარიღდება 6200 წლის წინ.
Гаплогруппы I и Q в Грузии. Эти гаплогруппы единичны, что характерно для случайных примесей. Обычно после тысяч лет нормального роста населения даже единичные гаплотипы развиваются в большие ветви. С гаплотипами I и Q этого не произошло, и мы даже не знаем, когда их предки попали в Грузию. Может, и совсем недавно. Минорная ветвь гаплогруппы I является, скорее всего, ветвью субклада I2, поскольку для одного гаплотипа этой ветви был определен именно этот субклад. Но странность в том, что гаплотипы этой ветви очень непохожи ни на I2, ни на I1, они очень разнобойны, и по сути ветвь не составляют. Не исключено, что это потомки какого-то очень древнего предка гаплогруппы I, и сохранились только на Кавказе. По численности их в Грузии всего примерно 3.8% от мужского населения.
გაპლოჯგუფები I და Q საქართველოში.
Q – გაპლოჯგუფი საქართველოში 2%-ზე ნაკლებია, აქვს შუა აზიური წარმოშობა, ამ გაპლოჯგუფის მატარებლების ნაწილი დაახლოებით 30-40 ატასი წლის წინ წავიდა ამერიკასი , გახდნენ ამერიკელი ინდიელები. ეს გაპლოჯგუფი სსაძლოა საქართველოში შემოიტანეს ჰუნებმა ან სხვა მომტაბარეებმა. , которая имеет центрально-азиатское происхождение, и носители этой гаплогруппы примерно 30-40 тысяч лет назад в своей части ушли в Америку и стали американскими индейцами. Возможно, эта гаплогруппа попала в Грузию вместе с гуннами или другими кочевниками.
წინასწარი შეფასებით , რომ ორი გაპლოტიპი ეკუთვნის შტოს, რომლის ასაკი საქარტველოში 1025 წელია, კიდევ ორი სხვა გაპლოტიპის ასაკი 750 წელია.
მაგრამ საერთო წინაპარი ორივე სტოსი ცხოვრობდა დაახლოებით 11 ათასი წელია.
Примерная оценка показывает, что два гаплотипа относятся к ветви, возраст которой в Грузии примерно 1025 лет, еще два гаплотипа – к ветви возрастом примерно 725 лет. Но эти ветви разделяют более 20 тысяч лет, так что общий предок обеих ветвей жил примерно 11 тысяч лет назад. Ясно, что эти гаплотипы попали в Грузию разными путями.
Анатолий А. Клёсов,
профессор, доктор химических наук
http://pereformat.ru/2013/09/west-kavkaz-dna/
ჩემი დასკვნა –
ე.ი. მოხდა ასიმილაცია დვალებისა ანუ ქართველებისა ძალზე უმნიშვნელო რაოდენობის Q ჯგუფის მატარებელი შუააზიურ-ალტაური ირანულენოვანი ჯგუფის მიერ
გაპლოჯგუფი Q — Y– ქრომოსომიანი გაპლოჯგუფი
გავრცელებულია ციმბირის ზოგიერთ ხალხში, ასევე მკვიდრ ამერიკელ ხალხებში და
გარკვეულწილად მთელ აზიაში.
არის აზრი, რომ ამ გაპლოჯგუფის მატარებელი იყო ციმბირული წარმოშობის ჰუნები. ის გვხვდება სამხრეთ შვედეთში, ებრაელ-აშკენაზთა შორის, ცენტრალურ და აღმოსავლეტ ევროპის ზოგიერთ ოლქში, აესევე ტვერის
გაპლოჯგუფ Q1ის დაყოფა სუბჯგუფებად მოხდა ციმბირში დაახლოებით 15 ათასი წლის წინ ბოლო გამყინვარებამდე. ამერიკამდე მიაღწია ორმა სუბჯგუფმა. დიფერენციაცია Q-M242 გაპლოჯგუფისა სუბჯგუფებად მოხდა ცენტრალურ აზიაშა და სამხრეთ ციმბირში.
ეთნოგრაფიულ ჯგუფთა შორის ეს გაპლოჯგუფი გვხვდება ყაზახი ხალხის ჯგუფში (კანგლები, კანგიუი) – 48 %-67,5 %
ასევე კულან-ყივჩაღთა შორის -46 %.
კავკასიაში Q გაპლოჯგუფი გვხვდება ჩეჩნების თოხუმ ნოხჩმახკოიში, ასევე გორდალაში, ენგერეში, ეგიშბატთა, დიშნებსა და შუონთა შორის
გაპლოჯგუფი G
Гаплогруппа G (Y-ДНК)
| Гаплогруппа G | |
| გაპლოჯგუფი G (Y-დნმ) | |
| გამოჩენის დრო -30 ათასი წლის წინ | |
| გამოჩენის ადგილი – ახლო აღმოსავლეთი ან შუა აღმოსავლეთი | |
| წინაპარი ჯგუფი F | |
| უახლოესი მონატესავე ჯგუფი H,მაკროჯგუფი I J K | |
| სუბჯგუფები (სუბკლადი) G1, G2 | |
|
მუტაცია-მარკერები |
L116/PF2955/S284, L154/PF3139, L204/PF2825, L240, L269/PF3135, L402, L519, L520/PF2892, L521/PF2899, L522/PF3011, L523/PF3027, L605/PF3023, L769/CTS11294/PF3104, L770, L836, L837, L1258, M201/PF2957, P257/PF2950/U6, Page94/PF3137/PR4099/U17, PF2952/S314/U2, PF2956/U3, PF2958/U7, U12, U20, U21, U23, PF3134/U33 |
გაპლოჯგუფი G უმეტესად გავრცელებულია დასავლეთ კავკასიაში და შეიძლება ითქვას, რომ მისი გავრცელების არეალი, როგორც ეს რუკიდანაც ჩანს, თანხვდება შუასაუკუნეთა საქართველოს საზღვრებს, ანუ ის გავრცელებულია თანამედროვე საქართველოში და ისტორიული საქართველოს იმ ნაწილებში, რომელნიც შუა საუკუნეებში საქართველოს სახელმწიფოს შემადგენლობაი შედიოდნენ, ესენია ჩრდილოეთ ოსეთის დვალეთი და დიგორი, მისი მომიჯნავე ისტორიული ბასიანი ყარაჩაი და ბალყარეთი, ჩერქეზეთი, ცხადია აფხაზეთი და სამხრეთ ოსეთი. აქ ამჟამადც ცხორობენ G გაპლოჯგუფის მატარებელი ხალხები (ქართველები, აფხაზები, ოსები, ადიღე-ჩერქეზები, ყარაჩაელები და ბალყარელები),
ამ უკანასკნელთა (ძველი აფხაზების, დვალების, ძველი ჩერქეზების, ძველი ჩრდილოკავკასიელი სვანების), ასიმილირება მოხდა მე-15 საუკუნის შემდეგ ჩრდილოკავკასიაში შესული სინურ, ირანულ და თურქულენოვან მომთაბარეთა მიერ, მათ ამის შედეგად ჩამოუყალიბდათ ქართველებისაგან განსხვავებული, ადგილობრივი თვითშემეცნება, მაგრამ გენეტიკურად ყველანი ისინი ქართველებთან ერტად ერთი გენის მატარებლები, ანუ ერთი ეთნოსია, ერთი ხალხია ანუ ერთი წინაპრის შტამომავლები არიან, რომელიც 26700 წლის წინ ცხოვრობდა, მეცნიერთა კვლევით Последний общий предок современных носителей гаплогруппы G жил 26 700 лет назад (даты определены по снипам компанией YFull[1]).
გაპლოჯგუფი G ზომიერად გვხვდება სამხრეთ ევროპაში და სამხრეთ-დასავლეთ აზიაში. ცხადია ის უნდა გვხვდებოდეს და გვხვდება კიდეც საქართველოს მომიჯნავე თურქეთსა, სომხეთსა და აზერბაიჯანში, რადგანაც ეს ტერიტორიები შუა საუკუნეებში საქართველოს შემადგენლობაში შედიოდა და დასახლებული იყო კიდეც ქართველი ანუ ამ გაპლოჯგუფის მატარებელი ძირითადი ხალხით,
საქართველოს მომიჯნავე მხარეებში ძირითადად ეს გაპლოჯგუფია გავრცელებული, თუმცა მიგრაციამ მისი პროცენტული ოდენობა შეამცირა.
ეს გაპლოჯგუფი გავრცელებულია ასევე კასპიის ზღვისპირა ირანში, რომელსაც ოდესღაც ვრკანი ანუ გურგანი ერქვა, ქართველებსა და ამ რეგიონის ხალხს ერნაირი ეთნოსახელები და ერთი გენეტიკა ჰქონდათ.
გაპლოჯგუფ G -ს გამოჩენის დროს, დაახლოებით 30 ათასი წლის წინ (ზემო პალეოლითი, ბოლო მყინვარული მაქსიმუმი), ყველა ადამიანი იყო მონადირე-შემგროვებელი, რომელნიც ცხოვრობდნენ უმეტეს წილად მცირე მომთაბარე ანდა ნახევრადმომთაბარე ტომების სახით. Во времена появления гаплогруппы G — около 30 тысяч лет назад (верхний палеолит, последний ледниковый максимум) — все люди были охотниками-собирателями, жившими в большинстве случаев небольшими кочевыми или полукочевыми племенами.
Палеогенетика[править | править код]
Список палео-днк с субкладом G У обитателя иранской пещеры Везмех (en:Wezmeh), жившего 7455—7082 лет до н. э., определена субклада G2b (FGC7335)[2]. Субклада G2a2 была обнаружена у экземпляров из турецких местонахождений Barcın и Fikirtepe (ок. 6500—6200 лет до н. э., неолит)[3] и в старчево-кришской культуре(ок. 5600 лет до н. э.)[4]. У найденного на севере Греции (ном Козани) неолитического фермера Kleitos 10, жившего 4230–3995 лет до н. э., определили субкладу G2a2a1a2-L91*[5].
სუბკლადი G2a1b2-PF3146 აღმოაჩნდა მუმია ეცის Эци, რომლის ასაკი შეადგენს დაახლოებიტ 5300 წელს.
სუბკლადი G2b დაუდგინდა მტკვარ-არაქსის კულტურის (4500 წელი დღემდე) წარმომადგენელს. ეს იმას ნისნავს რომ მტკვარ არაქსის კულტურა ქართველთა წინაპრების შემოქმედება იყო
გაპლოჯგუფი G1 (Y-ДНК)
გამოჩნდა 26,5 ათასი წლის წინ, მაკროჯგუფ G -საგან. ბოლო საერთო წინაპარი გაპლოჯგუფ G-1- ის მატარებლებისა ცხოვრობდა 19 400 წლის წინ.
გაპლოჯგუფი G2 (Y-ДНК)
გამოჩნდა 26,5 ათასი წლის წინ მაკროჯგუფ G -საგან. ბოლო საერთო წინაპარი გაპლოჯგუფ . G-2 – ის მატარებლებისა ცხოვრობდა 20 600 წლის წინ.
გაპლოჯგუფი G, სუბჯგუფი (სუბკლადი) G2 ფართოდაა გავრცელებული კავკასიის ზოგიერთ პოპულაციაში. ძალზე გავრცელებულია ქართველებში ზოგადად 40 % -მდე, დასავლეთ საქართველოს მთიანეთში და ისტორიული საქართველოს ნაწილებში, 70 % და მეტი- სვანებში, ადიღებში, აფხაზებში, ოსებში, ყარაჩაელევებსა და ბალყარელებში.
ევროპაში გაპლოჯგუფი G იშვიათად გვხვდება (5% -ზე ნაკლები მთლიანად მთელ კონტინენტზე G2b).
G2a აქვს ევროპის ხმელთაშუაზღვისპირეთის ქვეყნების მოსახლეობას 5-იდან 10%-მდე
მაგრამ იშვიათია ჩრდილოეთ ევრპოაში.
ერთადერთი რაიონები ევროპაში, სადაც G აჭარბებს მოსახლეობის 10% -ს, ესაა კანტაბრია და ტიროლი – იტალიის სამხრეთი და ცენტრი, სარდინია, თესალია (ცენტრალურ საბერძნეთში) და კრეტა- ყველგან მთიანი და შედარებით იზოლირებული ოლქები.
აზიის ქვეყნებში გაპლოჯგუფი G 10-20 %-იანი სიხშირით გვხვდება ირანის სპარსელებში, პუშტუნთა და კალაშთა შორის. ასევე გვხვდება თურქებსა და სომხებში 11% სიხშირით. ირანის არაბებესა და ქურთებს შორის დაახლოებით 10 % სიხშირით, უზბეკებში 8,6 % სიხშირით.
გაპლოჯგუფის სხვადასხვა სახეობის დიდი თავმოყრაა ლივანში (ფინიკია), ძალიან დიდი გაპლოჯგუფი G1а2 ყაზახეთის არგინთა შორის (დაახლოებით 80 %).
Начало формы
არგინები
გაპლოჯგუფი G1а2 ყაზახეთის არგინთა შორის დაახლოებით 80 %-ია.генофонд предков аргынов маркирует Y-гаплогруппа G1 (67 % аргынов являются носителями гаплотипов, входящих в гаплогруппу G1-M285)
ყაზახეთში მცხოვრები არგინთა ჯგუფის სახელის ეტიმოლოგია (არგ- ფუძე-ძირით), იდენტურია ქართველთა ეთნოჯგუფების სახელებისა (არგ- არგვეთი, ეგრისი, მეგრელი, გურული, გეორგიენ, გურჯ და სხვა), სადაც ფუძე-ძირია არგ, რგ, და მსგავსი, როგორც ჩანს არგინები ერთი მოწყვეტილი ნაწილია ქართველთა წინაპრებისა, რომელთა სახელი რგ ან გრ ფუძე-ძირისა იყო, მათ გაპლოჯგუფებიც ერთნაირი აქვთ.