(ზაქარია გაბაშვილის განკვეთა)
ერეკლე მეფეს მიაჩნდა, რომ ანტონი საქართველოს საკათალიკოსო ტახტიდან პოლიტიკური მოტივით ჩამოაგდო მამამისმა, ამიტომაც მუდამჟამს ელოდა ხელსაყრელ მომენტს ანტონის რუსეთიდან უკან დასაბრუნებლად, ამასთანავე, როგორც დიდებული საეკლესიო ისტორიკოსი პოლიევკტოს კარბელაშვილი წერს: “ამის გამო ერეკლე მეფეს მამასთან დიდი უსიამოვნება ჰქონდა და ნიადაგ აყვედრიდა ანტონის გაძევებასა”. თვითონ თეიმურაზსაც, ისტორიკოსის სიტყვით, უგრძვნია თავისი შეცდომა ანტონის გაძევების გამო და 1760 წელს რუსეთში მისი გამგზავრების ერთ-ერთი მიზეზი ანტონის საქმის მოგვარებაც ყოფილა, მაგრამ როგორც ცნობილია, თეიმურაზ II რუსეთში გარდაიცვალა. დიდად საყურადღებოა ის გარემოება, რომ მამის სიკვდილის ამბის გაგებისთანავე ერეკლე მეფემ და სამეფო სახლის გავლენიანმა წრემ “მაშინვე კაცი აფრინეს ანტონთან და დაიბარეს”. ეს იმას ნიშნავს, რომ ერეკლემ კატეგორიულად მოსთხოვა ანტონს უკანვე დაბრუნებულიყო საქართველოში და კვლავ ასულიყო საკათალიკოსო ტახტზე. ცხადია, ერეკლე მეფესთან ერთად წმიდა ეკლესიის იერარქიამ კარგად იცოდა, რომ ანტონი დასჯილი იყო თეიმურაზ მეფის მიერ პოლიტიკური მიზეზების გამო. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ერეკლეს ცხადია გაუჭირდებოდა “მწვალებლობაში” დადანაშაულებული პირის საკათალიკოსო ტახტზე აყვანა. ჭეშმარიტება და სიმართლე ყველამ იცოდა, ყველა იერარქმა და სამღვდელომ, ერთი კაცის გარდა – ეს იყო ზაქარია გაბაშვილი, რომელიც დიდად ეწინააღმდეგებოდა ამ საქმეს. თუკი მღვდლის ხარისხში მყოფმა, ღარიბმა და საკმაოდ დაბალი წარმოშობის კაცმა ასეთი დიდი წინააღმდეგობის გაწევა შეძლო მეფისა და პატრიარქის მიმართ , ცხადია, მღვდელმთავრებს გაცილებით დიდი წინააღმდეგობის გაწევა და საქმის ჩაშლაც შეეძლოთ, მაგრამ ყველა დადუმდა, რადგანაც, როგორც ვთქვით, ყველამ იცოდა სიმართლე – ანტონი ცილისწამების გამო დაისაჯა. ამიტომაც, საქართველოს ეკლესიამ ხელსაყრელი მო მენ ტის დადგომისთ ანავე გადაწყვიტა მოეწვია კრება, რომელიც დასჯიდა წინა კრებაზე გამარ ჯვებულ ც ილისმწამებელ მღვდელ ზაქარია გაბაშვილს. მისი დასჯით საბოლოოდ გაუქმდა წინა 1755-56 წლის კრებათა მიერ ანტონის მიმართ მიღებული გადაწყვეტილებები, 1764 წლის კრებამ წინა კრებათა მიმართება ძალადაკარგულად ცნო. აღიარა შეცდომა დაშვებული ანტონის მიმართ და უფრო მეტი, სასტიკად დასაჯა ისინი, რომელთაც შეცდომაში შეიყვანეს წინა 1755 წლის კრება. როგორც აღინიშნა, 2-18 ოქტომბერს 1764 წლისა შედგა საქართველოს ეკლესიის კრება, რომელსაც დაესწრნენ: მეფე ერეკლე, ანტონ კათალიკოსი, მთავარეპისკოპოსი კირილე, ბესარიონ ეპისკოპოსი, ტფილელი ქრისტეფორე, მროველი გერმანე, საბა ნინოწმიდელი, მანგლელი ნიკოლოზი, იოსებ რუსთაველი (იმ დრომდე კათალიკოსი). კრება გაცილებით უფრო წარმომადგენლობითი იყო, ვიდრე 1755 წლის კრება, რომელსაც ალბათ უფრო შეკრება უნდა ვუწოდოთ, ვიდრე კრება. კრებამ განიხილა ანტონ კათალიკოსის მიმართ ცილისწამების საკითხი, გამოიკვლია ცილისმწამებლის ვინაობა, მოისმინა მისი ბრალდება, რომლის განხილვის შემდეგაც საეკლესიო სასჯელი დაადო ცილისმწამებელს. კრებისათვის ნათელი იყო, რომ ანტონს კათოლიკობაში ბრალს დებდა მღვდელი ზაქარია გაბაშვილი და მასთან დაახლოებული პირი, მისი შვილი დიაკონი იოსები – ორივენი “განკანონდნენ”, ჩამოერთვათ სასულიერო წოდება. კრებას ზურგს უმაგრებდა ისიც, რომ რუსეთის ეკლესიის წმიდა სინოდმა უფრო ადრე ცილისწამებად მიიჩნია ანტონის კათოლიკურ სარწმუნოებაზე მიდრეკა, აღიარა მისი სრული მართლმადიდებლობა და დანიშნა ვლადიმირის ეპარქიის მმართველ არქიეპისკოპოსად. როცა თეიმურაზის გარდაცვალების შემდეგ ანტონი დაეთხოვა უწმიდეს სინოდს რუსეთისას და წამოვიდა საქართველოში სინოდმა სამგზავროდ მისცა 1500 მანეთი. ანტონი საქართველოში მოსულა 1764 წლის დამდეგს. საქართველოს წმიდა ეკლესიას ანტონი უმტკივნეულოდ აუყვანია საკათალიკოსო ტახტზე. ამ ტახტის დროებით მპყრობელი იოსები კი ხარჭაშნელი ეპისკოპოსის კათედრაზე გადაიყვანა. კრებამ ანტონის “მიწყალე” მართლმადიდებლურ თხზულებად გამოაცხადა.
პ. კარბელაშვილს თავის წიგნში მოჰყავს 1764 წლის კრების განჩინება: “ანტონ I 1764 წლის დამდეგს საქართველოში მოვიდა. ამ დროს ერეკლე მეფე კახეთში იყო, მაშინვე ჩამოვიდნენ თბილისში. მოახდინეს კრება 1764 წ. 2-18 ოქტომბერს, კრებაზედ დაესწრნენ: მეფე ერეკლე, ანტონ კათალიკოზი, მთავარეპისკოპოსი კირილე, ბესარიონ ეპისკოპოზი, ტფილელი ქრისტეფორე, მროველი გერმანე, საბა ნინოწმიდელი, მანგლელი ნიკოლოზ, იოსებ რუსთაველი (ამ დრომდე კათალიკოზი), ანტონის მოსვლის შემდეგ იოსებს მისცეს ხარჭაშნელობა, და ვინც ან ტო ნს დასწამა ცილი და “მიწყალ ეს თარგმანი” უარჰყვეს, ყველანი განჰკანონეს. ზაქარია მღვდელი გაბაშვილი განჰკვეთეს მღვდელობიდან: “წელიწად ნახევარს აღსარება არავინ ათქმევინოსო”.
1764 წლის კრების განჩინება ზაქარიაზე
[სრული ტექსტი]
განჩინება და მსჯავრი სამოციქულოი ზემოსა საქართველოისა მამად მთავრისა ანტონის მიერ და ეპისკოპოსთა, სამეფოსა ქალაქსა ტფილისს. პალატსა საკათალიკოზოსა შეკრებულთაგან ზაქარიასთვის ხუცისა და ვიეთთამე მიმდგომთა მისთა, ცხადად დამრთგუნველთა სჯულთა საღვთოთა და მამათა კანონისათა.
მაცხოვარი ჩვენი და უფალი მეტყველი გვასწავებს კუალად “უკეთუ კრებულისა არა ისმინოს იყვენ იგი შენდა ვითარცა მეზვერე და წარმართი”.
გამოჩნდა უკვე ჩვენსა ეპარხიასა შინა კაცი გამრყვნელი ქრისტეს სავენახისა ზაქარია უკვე ხუცესი “ამაღლებული მეცნიერებასა ზედა ღვთისასა” – გონება იგი ასურისტანელ ღმერთ ოცნებული თავისაგან თვისა, რომელი ნებსით ჰურიაებრითა “შურითა ტყვექმნული”. სიძულვილითა მოყვასთათა, სრულიად დამვიწყებელი სჯულთა სიყვარულისათა, რომელი მოეცა მოწაფეთა ქრისტესთა და მთავრობითაცა რომელი წერილ არს “მთავრისათვის ერისა შენისსა არა იტყოდე ძვირსა”. აღდგა ცილისწამებად კეთილ მსახურსა ზედა მეფესა ჩვენსა და მამადმთავარსა ზედა ჩვენსა, და ყოვლად სამღვდელოთა მღუდელთ მთავართა და ყოველსა ზედა სავსებასა ეკლესიისასა, და მთავართა ზედა და, უდიდესი ვთქვა, ეკლესიასა ზედა საქართველოისა, ვითარცა მწვალებელთა ზედა, და სჯულსა, ცხადად დამთრგუნველი ნებსით, არა მოხუნე, იქმნა. “არა ცილი სწამო მოყვასსა შენსა წამებითა ცრუითათა” და დაივიწყა კუალად თქმული იგი ეკლესიასტესა შინა (ცილისწამებულთათვის) “ვიხილე ყოველი ცილი წამება ქმნილი მზესა ქვეშე, და აჰა ცრემლი ცილისა ცილის წამებისანი და არა არს ნუგეშინის მცემელი მათი”. ვინაცა სიმაღლემან მისმან მეფემან ჩვენმან და წმიდამან კრებულმან შეუნდო და მრავალ გზის მიუშვა იგი აღდგომად და ჰყო დაგებაი მისთანა ესე ვითარი, ვითარმედ რომელთაცა მართლმადიდებლობითა ზედა წერილთა წვალებად აღმოჩენდა უკეთური იგი (ზემოხსენებული ზაქარია), წერილი ესე კეთილ მსახურმან მეფემან და წმიდამან კრებულმან აღიღო შორის და დაიდუმა მისთვის სიტყვის გებაი არა თუ ამისათვის, ვითარმედ წვალებისა რაიმე წადიერება იყომცა წერილთა მათ შინა, რომელნიცა ყოვლითურთ აღმოსავლისა ეკლესიისა შეუდგებოდეს დოღმატთაცა შინა და საქმეთა, არამედ სიყვარულისათვის, რათა წინა აღმდგომნი იგი ჩვენთანა ასო იყვნენ წინდისა ეკლესიისა, – ყოველივე სიმაღლემან მისმან მეფემან ჩვენმან და კრებულმან ყვეს ენკენიებრი სიხარული ეკლესიისა განხეთქილებისა შეერთებისათვის და მოუწოდეთ ჩვენთანა მღვდელმოქმედებად უკეთურსა ზაქარიას საღმრთოთა ზედა ლიტურგიისა, რომელსაცა, და ეზიარა ზაქარია ხელითა მამათ მთვარისათა საღმრთოსა საიდუმლოსა პატიოსნისა სისხლითა მისითა: “მუცლადეღო სალმობა იგი მწარე” ესე იგი განხეთქაი კვლავად ეკლესიისა ქრისტესისა, შეკრებულისა ჭეშმარიტად განმაორებელმან მან საქმეთა იუდასთამან, მოწაფემან მზაკვამან და მოციქულმან წარწყმედილმან, ზაკვით ზიარებითარე უხრწნელისა საიდუმლოსათა, ვითარ იგი მონამან მისმან იუდა ჭურ ეშმაკისა-ჰყო თავი თვისი, რამეთუ შევიდა მისა ეშმაკი და, განსრულმან კრებულისაგან სამოციქულოისა წმიდისა ეკკლესიისა, მწვალებელ უწოდა მამად მთავარსა ანტონს და არა მოიხსენებდა ეშმაკეული იგი ვითარმედ “მღუდელმთავართა თვისთათვის ბოროტის მზრახველთა მართლ მსაჯულ არს ღმერთი”. ვითარ იგი ოდესმე არონისა ზედა აღდგომილთა მიმართ საჯა “განპება ქვეყნისა და ცოცხლივ დანთქმაი ჯოჯოხეთსა შინა და ცეცხლის აღრტეხილება”.
ა) ვინაცა მამად მთავარი ჩვენი ანტონი მრავალგზის ქადაგებასა შინა ამბიონსა ზედა წინაშე მეფისა და წინაშე ჩვენსა, და წინაშე ყოვლისა ერისა აღიარებდის აღმოსავლეთისა ეკკლესიისასა აღსარებასა, და ლათინთა სარწმუნოებისა აღმსარებელთა საშინილითარე შეაჩვენებდის სიტყვებითა; ბ) გარნა ეშმაკეულმან მან და არ შემწყნარებელმან მღუდელთ მთავრობისა მისიმან, რაივეცა მუცლად ეღო, შვა – უსჯულოება იგი სიძულვილისა მოყვასთა და ძმათა თვისთა – განიპარა სამეფოით საქართველოსათა სხვად სამეფოდ ესე გვარითარე სივერაგითა, ვითარმედ იტყოდა ურცხვინოდ რეცა მეფისაგან განტევებისა თვისსა. გ) წარვიდა სხვად სამეფოდ ამისათვის, რათა ეკლესია საქართველოისა კეთილ მსახურით მეფითურთ მწვალებლად, ესე იგი შემწყნარებელად ლათინთ სარწმუნოებისა, და არაწმიდისა პაპისა, რომელთაცა გამოაჩინოს და საღრმთოთა პატრიარქთაგან საბერძნეთისათა შეჩვენება მოატყვას ეკკლესიასა ზედა საქართველოისასა, ვერ გულის ხმის მყოფელმან, ვითარმედ მუნებურნი მეფეცა და მღვდელმთავარნი თვინიერ ჭეშმარიტისა ცნობისა არა ეწამებიან; დ) ოდეს, შევკრიბთ რა პალატად საკათალიკოზოდ და მიუვლინეთ მას მოციქულნი ორნი ხუცესნი,- პორფირი ხუცეს მონაზონი და გიორგი პროთოპოპი ტფილისის საკათალიკოზოისა ეკლესიისა – შევსთვალენით სიტყვანი ესე გვარნი, რათა მოვიყვანეთცა სინანულად, მაგრა ჭური იგი ეშმაკისა უქვემოეს ეშმაკთა დაადგინებდა თავსა თვისსა და, მწვალებლად მწოდებელი ჩვენი – წინა აღმდგომთა მოგვიგებდა; ე) მერემეღა მოვიყვანეთ კრებად პყრობილნი და ზვაობით და დაუმდაბლებლად მოგვიგებდა. ვინაცა მოიღო ომფორი, შემმოსველმან პეტრახელითურთ და სამკლავით მამამთავარმან ჩვენმან ანტონი, მოიდრიკნა მუხლნი და იტყოდა მაღლითარე ხმითა: “სულო ყოვლად წმიდაო და ცხოველს მყოფელო თვითებაო, მხოლოისაგან მამისა გამოსრულო, მხოლოო რომელიცა სიონს ცეცხლისა ენებისა სახედ გარდამოხედ მოციქულთა ზედა! უკეთუ მე წინააღმდგომსა რასამე აღმოსავლეთისა ეკკლესიისა, ანუ თარგმანებასა შინა მეერგასისა ფსალმუნებისასა, ესე იგი მიწყალესა ანუ აპოლოღიასა შინა ჩემსა ლათინთა სარწმუნოებისა რაიმე – ანუ გონებით, ანუ მოგონებით, ანუ ჰაზრით, ანუ სიტყვით წარმოჩენილით დამედვასცა, ანუ დამეწეროს, – მყავ მე წყეულ, კრულ შეჩვენებულ სულით და ხორცით და საფლავით ამა სოფელსა და მერემესა მას; და უკეთუ ცილის წამებით მაბრალებდეს მე ზაქარია ხუცესი – ჰყავ ესე წყეულ, კრულ, შეჩვენებულ სულით და ხორცით და საფლავით ამა სოფელსა და მერემესაცა მას”. ხოლო ჩვენ ყოველთა მუნ მდგომთა მიტროპოლიტთა და ეპისკოპოზთა, ძრწოლით მსმენელთა, ვრქუთ ერთობით “ამინ”. 3) გარნა ეშმაკეულმან მან წარმოსთხია კვლავდ სიმყრალეი თვისი მეტყველელმან – “შემიჩვენებიეს თარგმანებაცაი” მიწყალესი, და ყოველნი შემწყნარებელნი მისნი”.
ამისათვის ჩვენ შეკრებულთ ყოვლად სამღვდელოთა მთავართა ვსაჯეთ უსჯულოთ გამოყვანებად და შეჩვენებად ყოვლად უკეთური ხუცესი იგი – ზაქარია დაღათუარა მწვალებელი, არამედ ვითარცა გარადამავალი მამათა კანონისა ზემო წერილთა მათ რიცხვთ განყოფილ ბრალთა მისთათვის. პირველისათვის ბრალისა, ესე იგი არ შეწყნარებისათვის უმსჯავროდ თვისისა მღვდელმთავრისა ვყოფთ განკვეთასა მისსა მღვდელობისაგან ლ”ვ კანონთამებრ წმიდათათა მოციქულთა მით, რო კანონითა მით წმიდათა მოციქულთათა ოცდამეთექვსმეტითა არა თუ ხოლოდ არ შემწყნარებელნი მღვდელმთავართანი განიკვეთებიან მღვდელობისაგან, არამედ იგინიცა, რომელნი არა მწრთველ არიან მღუდელმთავრისა მიმართ დაუმორჩილებელისა ერისა დამორჩილებად; კვალად ამისთვისვე ბრალისა განვკვეთთ მას მღვდელობისაგან ნუ კანონითა წმიდათავე მოციქულთათა, მით რომელ უდიდესი გინება არა რაიმე არს, ვითარ მწვალებელად წოდებაი;
მეორისათვის ბრალისა მისისა განკვეთთ მას მღვდელობისაგან კანონითა წმიდათა მოციქულთათა იე კანონითა, და კრებისა ანტიოქისათა გ და ია, რომლისათვის განვაქიქებთაცა და სრულიად განვხდით და პატივსა მიუღებთ და ლაოდიკიისა მა-მგ და ხალკიდონისა იგ და კონსტანტინოპოლისა გ კრებისა იზ და მეორედ ნიკის ი კანონითა; და მესამისათვის მუხლისა და მეექვსისა შევაჩვენებთ, და უქვემოეს ეშმაკისა დავადგინებთ, ვითარცა მწვალებელსა სახლისა ღვთისა, ესე იგი საქართველოისა წმიდისა ეკლესიისა და მას შინა ქმნილისა წმიდისა კრებისა ადვილად შეურაცხისმყოფელობისასა, კანონითა ვ და ვ წმიდისა კრებისა ღანგრისათა;
მწვალებელად წოდებისათვის კეთილმსახურისა მეფისა ჩვენისა, მიუღებთ შესახებსა პატივსა მღვდელობისასა, ვითარცა არს ჩვეულობა წმიდისა და დიდისა ეკლესიისა რუსეთის მაგინებელთა ზედა მეფისათა; ამასათანა მიუღებთ სახელსაცა, რომელი ეწოდებოდა მღვდელობასა შინა, მით რომელ არა ნათლისღებასა შინა წოდებულიყო სახელი იგი მის ზედა, არამედ მღვდელობასა შინა და რომლითა სახელითა იწოდებოდა ერის კაცობასა შინა, ვბრძანებთ რათა იგივე სახელი ედებოდეს ამიერიდგან.
მეოთხისათვის ბრალისა ვყოფთ, ვითარცა მეზვერესა და წარმართსა სიტყვისაებრ უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესა (მათ. 18,17) და ვსწრთვით მას ძრიელად, ვითარცა ურჩსა და წინააღდგომსა კრებისასა; ხოლო ყოველთა ბრალთა მისთა ზემო წერილთა – უმორჩილებათა და აღმაშფოთებელთა და განხეთქათა ეკლესიისათა, მის ძლით სხვა და სხვად ერად ყოფათათვის ჩვენთა და, უდიდესი ვთქვათ, დედასა თვისსა წმიდასა საქართველოისა ეკლესიასა ზედა აღდგომისათვის და მწვალებლად წოდებისათვის მისისა და მრავალთა მათ უკეთურებათა მისთა თვის ყოვლად უკეთურსა მას და უსჯულოსა ზაქარია ხუცეს ყოფილსა განკვეთილ ვყოფთ წმიდასაგან მღვდელობისა: შევაჩვენებთ, ვსწყევთ, შევკრავთ ჩვენდა მოცემულთა მღვდელმთავრობითათა ხელმწიფებითა, მით უკვე რომელი იგი რქვა ხელმწიფემან სიკვდილისა და ცხოვრებისამან საღმრთოთა და სამღვდელოთა მოწაფეთა თვისთა “რომელი შეკრათ ქვეყანასა ზედა, იყვნენ შეკრულ ცათა შინა”, და კვალად “რომელი შეიპყრათ შეპყრობილ იყვნენ”, და ყოველთა მეოხთა და შუამდგომელთა მისთასა ვყოთ შეჩვენება, და მისთა მისრულთა ყოველთა შევაჩვენებთ მით, რომელ წერილ არს ესრეთ ვითარმედ “რომელი შეეხოს თვისსა გაშავდეს”, და ყოველთა შემწეთა მისთა შევაჩვენებთ.
განვკვეთეთ დიაკნობისაგან და შევაჩვენებთ შვილსაცა მისსა იოსებს, ვითა მამისა თვისისა შემწესა, და თანა მწვალებელად მწოდებელსა წმიდისა საქართველოისა ეკლესიისა; შევაჩვენებთ ჭურსაცა მას ეშმაკისასა მოწაფესა მისსა ისაკს ვითარცა ყოველსავე შინა ზიარსა მოძღვრისა თვისისა.
ხოლო უკეთუ მოვიდნენ სინანულად, და დიდითარე სინანულითა უკუ თქვნენ ყოველივე წართქმულნი თვისნი, და შეურდენ წმიდასა მამამთავარსა ჩვენსა და წმიდასა კრებასა სრულითა გულითა – შევიწყნარებთ და მოუწოდებთ სინანულად, და არა სრულიად წარწყმედილ ვყოფთ, ვითარცა მონანულთა; გარნა შვილსა მისსა იოსებს მოსრულსა სინანულად და ორთაგანვე უმოლხინესად შევიწყნარებთ. წელსა 1764 თვესა ოკდომბერსა 18″.
მაგრამ ზაქარია მაინც გაკერპდა და საქართველოდან რუსეთში წასვლა არჩია 1767 წელს. ამიტომ მეფე ერეკლემ შემდეგი გრამოტა მისწერა ყიზლარის ციხის თავს (комендант) გენერალ-მაიორს პოტაპოვს:
“ხუცესი ვინმე სახელით ზაქარია. ნათესავით გაბაშვილი ჩვენისა სამეფოისაგან ბოროტ გამსჯელი და უკეთურესსა გზასა ზედა დადგომილი, მისმან უწმიდესობამან მამამთავარმან ჩვენმან და ეპისკოპოსთა სამეფოისა ჩვენისათა შეკრებით შეაჩვენეს და ყოვლისაგან მადლისა განაშიშვლეს წელიწადსა ჩღიდ, წელსა, თვესა ოკდომბერსა იც. ქალაქსა ტფილისისასა. და ოდეს იგი შეიჩვენა, მიერითგან უუკეთურესთა საქმეთა მოქმედი წელიწადსა ამას ჩღიზ განვაგდეთ სამეფოთ ჩვენით და გვესმის რომელ ყიზლარ ქალაქად მისრულ არს, რომლისა ჭეშმარიტი უწყება მოგართვით თქვენსა ზეაღმავლობასა, ნუ შეიწყნარებთ ამას ვითარცა ქრისტიანესა ამად, რომელ ყოვლისაგან ქრისტიანეთა მადლისა შიშველ არს”.
ერეკლე
თავის მხრივ ანტონ კათალიკოზმა მისწერა:
“სულიერსა პრავლენიესა ყიზლარ ქალაქისასა ანტონი კათალიკოზი ყოვლისა ზემოისა საქართველოისა უფლისა მიერ ლოცვა კურთხევით მოვიკითხავ! მიზეზი ესე არს ჩვენ მიერ თქვენდა მომართ აწინდელისა ეპისტოლისა, რომელ უწყება გვნებავს თქვენდა მომართ, ვითარმედ ხუცესი ვინმე იყო სახელით ზაქარია, ნათესავით გაბაშვილი, ეპარხიისა ჩვენისაგანი, რომელიცა ღირსად და სამართლად განიკვეთა მღვდელობისაგან და შეიჩვენა და ანათემა იქმნა ჩვენგან და ეპისკოპოსთა ჩვენთა დიდთა სიბოროტეთა მისთათვის წელიწადსა, 1764, ოკდობერსა იც, ხოლო ბრალი უკეთურისა მის ესე იყო, რამეთუ შესცოდა – უმაღლესსა მეფობასა კეთილმსახურისა და მწყემსმთავრობასა ჩვენსა, რომლისათვის უწყება ესე იმასთვის მოგვიწერიეს თქვენდა: უკეთუ მანდ ზაკვით და ვერაგობით სამღვდელო მოქმედება რაიმე მოინდომოს – ნუ მიუშვებთ სამღვდელოსა მიმართ მოქმედებისა. მადლი უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესი ამინ. დაიწერა სამეფოსა ქალაქსა ტფილისს. წელს 1767 თთვესა ოკტომბერსა 20 დღესა “ანტონი კათალიკოზი ყოვლისა ზემოისა საქართველოისა”.
1764 წლის საქართველოს საეკლესიო კრებამ თავისი სამართლით საფუძველი დაუდო ქართული ეკლესიის წინსვლა-აყვავების საქმეს XVIII ს-ის მეორე ნახევარში.